آب آوردن زانو یا افیوژن زانو (تورم مفصل)
اگر زانوهای شما بزرگتر از حد معمول به نظر می‌رسند، ممکن است دچار افزایش مایع در مفصل زانو (تورم مفصل) شده باشید. تورم مفصل می‌تواند نشانه‌ای از آسیب، نوعی آرتریت یا یک وضعیت پزشکی دیگر باشد. علاوه بر درمان‌های تجویز شده توسط پزشک معالج، درمان‌های خانگی نیز وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید.
ورم زانو ممکن است نتیجه تروما، آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد، یا یک بیماری یا وضعیت زمینه‌ای باشد. برای یافتن علت ورم، پزشک شما ممکن است نیاز داشته باشد نمونه‌ای از مایع را برای بررسی عفونت، بیماری یا خون ناشی از آسیب آزمایش کند.
آب آوردن زانو چیست؟
افزایش مایع در مفصل، به انگلیسی Knee effusion زمانی اتفاق می‌افتد که مایعات اضافی در بافت‌های اطراف مفصل جمع می‌شوند. این مایعات باعث می‌شوند مفصل شما بزرگتر و متورم‌تر از سایر مفاصل به نظر برسد. استخوان‌های شما زمانی مفصل تشکیل می‌دهند که دو یا چند استخوان به هم متصل شوند. به عنوان مثال، زانوی شما از سه استخوان تشکیل شده است:
- فمور (استخوان ران)
- تیبیا (استخوان ساق پا)
- کشکک (کاسه زانو)
بیشتر بخوانید: پارگی منیسک زانو
اما مفاصل شما همچنین شامل بافت‌هایی هستند که وظایف مختلفی دارند:
- بورس‌ها: این کیسه‌های مایع مانند بالشتک‌های محافظ بین استخوان‌ها، لیگامان‌ها و سایر قسمت‌های مفاصل عمل می‌کنند.
- غضروف: غضروف هر استخوان را در جایی که در مفاصل شما متصل می‌شود، پوشش می‌دهد. این بافت لغزنده از اصطکاک مستقیم بین استخوان‌ها در زانو جلوگیری می‌کند.
- لیگامان‌ها: لیگامان‌ها که شبیه نوارهای الاستیک هستند، استخوان‌های شما را به هم متصل کرده و از مفاصل شما حمایت می‌کنند.
- غشای سینوویال: این بافت مهم، مفاصل شما را با مایعی چسبنده به نام مایع سینوویال روغن‌کاری می‌کند.
- تاندون‌ها: تاندون‌ها استخوان‌ها و عضلات را به هم متصل می‌کنند و کنترل حرکت مفاصل را بر عهده دارند. بیشتر بخوانید: پارگی تاندون شانه
تمامی این استخوان‌ها و بافت‌ها با هم کار می‌کنند تا مفاصل شما به درستی عمل کنند و بتوانند خم شوند، صاف شوند، چرخش کنند و وزن بدن شما را تحمل کنند. آب آوردن زانو زمانی اتفاق می‌افتد که مایعات وارد یکی یا بیشتر از این بافت‌ها شوند.
آب آوردن مفصل می‌تواند بر روی زانو و دیگر مفاصل بزرگ تأثیر بگذارد. مثال‌هایی از این مفاصل شامل:
همچنین، آب آوردن مفصل می‌تواند بر مفاصل کوچک‌تر مانند:
- انگشت
- انگشت پا
- مچ دست
تأثیر بگذارد.
به طور معمول، در بافت‌های مفصل مقدار کمی مایع وجود دارد. این مایع ممکن است شامل چندین ماده باشد، از جمله:
- خون
- چربی
- پروتئین‌ها
- مایع سینوویال
بیشتر بخوانید: صدا دادن زانو
اما اگر مایعات بیشتری از حد معمول در مفصل شما وجود داشته باشد، دچار آب آوردن زانو شده‌اید. سایر علائمی که معمولاً همراه با تورم مفصل دیده می‌شود، شامل موارد زیر است:
- درد مبهم
- دشواری در حرکت دادن مفصل
- تب
- سنگینی در مفصل
- قرمزی
- سفتی
- گرم شدن پوست
این‌ها علائم بیماری‌ها و شرایط مختلفی هستند.
علت آب آوردن زانو
شایع‌ترین علل آب آوردن زانو چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است زانو یا سایر مفاصل شما با مایعات پر شود. شایع‌ترین دلایل شامل موارد زیر است:
- عفونت: عفونت در مفصل شما به نام آرتریت عفونی شناخته می‌شود. آرتریت عفونی یک بیماری جدی است که می‌تواند مفصل شما را آسیب بزند یا حتی تخریب کند. ممکن است به دلیل آن نیاز به تعویض مفصل زانو داشته باشید. هنگامی که عفونت دارید، بافت‌های مفصل شما ممکن است پر از چرک شوند. چرک مایعی غنی از پروتئین است که پر از سلول‌های سفید مرده است.
- التهاب: این ممکن است به دلیل شرایطی مانند آرتریت، به ویژه استئوآرتریت، نقرس یا آرتریت روماتوئید باشد.
- استفاده بیش از حد: این زمانی اتفاق می‌افتد که یک مفصل را بیش از حد استفاده می‌کنید. برای مثال، دویدن شدید و مکرر ممکن است باعث تورم زانو شود.
- تروما: آسیب به لیگامان یا شکستگی استخوان زانو از جمله مثال‌های تروما هستند که می‌توانند منجر به تورم شوند. علل احتمالی چنین آسیب‌هایی شامل ورزش‌های تماسی و تصادفات خودرو می‌شود.
- تومور: توده‌ای از بافت که ممکن است خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا سرطانی باشد.
- پارگی رباط، به ویژه رباط صلیبی قدامی (ACL): رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از رباط‌های اصلی است که به پایداری مفصل زانو کمک می‌کند. این رباط استخوان ران (فمور) را به استخوان ساق پا (تیبیا) متصل می‌کند. معمولاً در ورزش‌هایی که شامل توقف ناگهانی و تغییر جهت هستند – مانند بسکتبال، فوتبال، تنیس و والیبال – دچار پارگی می‌شود.
- پارگی غضروف (مینیسک): مینیسک قطعه‌ای C شکل از غضروف محکم و لاستیکی است که به عنوان جذب‌کننده شوک بین استخوان ساق پا و ران عمل می‌کند. اگر زانوی خود را به طور ناگهانی در حالی که بر روی آن وزن دارید، بچرخانید، ممکن است پاره شود.
عوامل افزایش ریسک آب آوردن زانو
عواملی که ممکن است خطر ورم زانو را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: احتمال ابتلا به ورم زانو مرتبط با آرتروز با افزایش سن بیشتر می‌شود.
- ورزش: افرادی که در ورزش‌هایی که شامل پیچش زانو می‌شود، مانند بسکتبال شرکت می‌کنند، بیشتر در معرض آسیب‌های زانو که باعث ورم می‌شوند قرار دارند.
- چاقی: وزن اضافی فشار بیشتری بر مفصل زانو وارد می‌کند، که می‌تواند منجر به آسیب و تحلیل مفصل شود و در نتیجه به ورم زانو منجر شود.
بیشتر بخوانید: درد بعد از تعویض مفصل زانو
مراقبت و درمان آب آوردن زانو
چگونه آب آوردن مفصل زانو درمان می‌شود؟
علت افزایش مایع در مفصل زانو، درمان آن را تعیین می‌کند. اغلب با درمان علت تورم مفصل، تورم کاهش می‌یابد. با این حال، همه علل افزایش مایع در مفصل زانو قابل درمان نیستند. برای بسیاری از افراد، درمان شامل مدیریت علائم به جای از بین بردن آن‌ها است. پزشکان با روش‌های مختلفی تورم مفصل شما را مدیریت می‌کنند. نمونه‌هایی از این روش‌ها شامل موارد زیر است:
- آنتی‌بیوتیک‌ها به درمان عفونت‌ها کمک می‌کنند. اگر آرتریت عفونی دارید، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- آرتروسنتز جایی است که پزشک مایع سینوویال را از مفصل متورم شما تخلیه می‌کند. آن‌ها ممکن است این مایع را برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستند. آزمایش‌ها می‌توانند باکتری‌ها، پروتئین‌ها، سلول‌های خونی خاص، گلوکز یا نشانه‌های دیگر از شرایط مختلف را نشان دهند.
- کلشی‌سین یک دارو برای افرادی است که نقرس دارند. این دارو به کاهش درد، التهاب و افزایش مایع در مفصل کمک می‌کند.
- استروئیدها به مسدود کردن مواد شیمیایی التهابی کمک می‌کنند. آرتریت می‌تواند باعث التهاب شود و التهاب می‌تواند منجر به افزایش مایع در مفصل شود. برخی استروئیدها به صورت خوراکی مصرف می‌شوند و برخی دیگر به طور مستقیم به مفصل زانو تزریق می‌شوند. بیشتر بخوانید: تزریق زانو
با دکتر هومن کوکبی، بهترین جراح ارتوپد تماس بگیرید زمانی که نیاز به درمان برای مفصل متورم دارید. آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا بهترین درمان را برای افزایش مایع در مفصل انتخاب کنید.
خالی کردن آب زانو
در صورتی که ورم زانو به خودی خود کاهش نیابد یا تجمع مایع مفصلی به زانو آسیب بزند، تخلیه مایع مفصلی انجام می‌شود. در این روش، پزشک با وارد کردن یک سرنگ به فضای مفصلی زانو و فشار دادن زانو، تلاش می‌کند تا بیشترین میزان ممکن از مایع مفصلی را جمع‌آوری و به وسیله سرنگ خارج کند. معمولاً مایع خارج‌شده به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا از عدم وجود عفونت اطمینان حاصل شود.
درمان خانگی آب آوردن زانو
اگر مفصل شما با مایع پر شده است، چند قدم می‌توانید خودتان بردارید. درمان‌های خانگی برای افزایش مایع در مفصل شامل موارد زیر است:
- گرما، به ویژه گرمای مرطوب، می‌تواند به بهبود افزایش مایع در مفصل و درد مفصل کمک کند. افرادی که آرتریت دارند یا به دلیل آسیب‌دیدگی مفصلشان متورم شده است، ممکن است بخواهند کمپرس گرم را امتحان کنند.
- کمپرس سرد برای مفاصل متورم خوب عمل می‌کند. اگر آرتریت دارید یا آسیب دیده‌اید، آن را امتحان کنید.
- حفظ وزن مناسب برای کاهش فشار بر روی مفاصل.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil®, Motrin®) و ناپروکسن (Aleve®). داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی به درمان مفصل متورم افرادی که آسیب دیده‌اند یا آرتریت دارند کمک می‌کنند.
- استراحت به مفصل متورم شما ممکن است به بهبود آن کمک کند. سعی کنید با بالا بردن آن و استفاده از وسایلی مانند عصا، وزن را از روی مفصل بردارید.
چه زمانی باید آب آوردن زانو توسط پزشک درمان شود؟
اگر علائم زیر را دارید باید با خدمات اورژانس تماس بگیرید یا سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- شکستگی استخوان یا پارگی لیگامان
- افزایش مایع در مفصل همراه با تب
- عدم توانایی در حرکت دادن مفصل
- عدم توانایی در تحمل وزن بر روی مفصل
- از دست دادن حس در مفصل
آب آوردن زانو همراه با تب ممکن است به این معنا باشد که شما عفونتی در مفصل خود دارید (آرتریت عفونی). آرتریت عفونی می‌تواند مفصل شما را به طور جدی آسیب بزند. ممکن است حتی نیاز به جراحی زانو داشته باشید. برای جلوگیری از آسیب دائمی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند به شما در بهبودی از آرتریت عفونی کمک کند.
اگر علائم آرتریت دارید، با پزشک معالج خود تماس بگیرید. با اینکه انواع مختلف آرتریت علائم متفاوتی دارند، برخی از علائم مشترک شامل موارد زیر هستند:
- درد در مفصل
- قرمزی پوست اطراف مفصل
- سفتی در مفصل
- حساسیت پوست اطراف مفصل
- تورم اطراف مفصل (افزایش مایع در مفصل)
- گرمای پوست اطراف مفصل
بیشتر بخوانید: ورزش بعد از پی آر پی زانو
پیشگیری از آب آوردن و ورم زانو
آب آوردن زانو معمولاً نتیجه آسیب یا وضعیت مزمن سلامتی است. برای مدیریت سلامت کلی و جلوگیری از آسیب‌ها:
- عضلات اطراف زانو را تقویت کنید. عضلات قوی اطراف مفصل می‌توانند به کاهش فشار بر خود مفصل کمک کنند.
- ورزش‌های با ضربه کم را انتخاب کنید. فعالیت‌هایی مانند ایروبیک در آب و شنا، فشار مداوم بر مفاصل زانو وارد نمی‌کنند.
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. وزن اضافی باعث آسیب و تحلیل مفصل می‌شود که می‌تواند به ورم زانو منجر شود.
سؤالات متداول درباره آب آوردن زانو
آیا آب آوردن زانو دردناک است؟
درد گاهی همراه با آب آوردن زانو (تورم مفصل) وجود دارد. ممکن است احساس حساسیت خفیف یا درد عمیق داشته باشید. با پزشک معالج خود درباره راهکارهایی برای کاهش درد و تورم صحبت کنید.
چه مدت طول می‌کشد تا آب آوردن زانو بهبود یابد؟
مدت زمان بهبودی آب آوردن زانو بستگی به علت آن دارد. اگر یکی از استخوان‌هایی که مفصل را تشکیل می‌دهد بشکند، ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها دچار آب آوردن زانو باشید. اگر افزایش مایع در مفصل به دلیل استئوآرتریت باشد، ممکن است تمام عمر با مفاصل متورم دست و پنجه نرم کنید. با این حال، درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند شدت علائم شما را کاهش دهد. این علائم نباید زندگی روزمره شما را مختل کنند.
آیا آب آوردن زانو از بین می‌رود؟
با پزشک معالج خود مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند تعیین کنند که آیا شما نیاز به درمان برای مفصل متورم خود دارید یا نه. معمولاً نیاز به درمان دارید، حتی اگر فقط استراحت دادن به مفصل در خانه باشد.
یادداشتی از دکتر هومن کوکبی
آب آوردن زانو زمانی است که مایعات در بافت‌های اطراف مفصل زانو شما افزایش می‌یابند و باعث می‌شوند زانو و یا هر مفصل دیگری مثل شانه، مچ پا یا مفصل دیگری متورم شود. درمان‌ها به کاهش تورم با توجه به علت آن کمک می‌کنند. اقداماتی نیز وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید تا به بهبود آب آوردن زانو کمک کنید.
مفصل متورم شما ممکن است نشانه‌ای از یک آسیب، عفونت، آرتریت یا یک وضعیت دیگر باشد. دیدن پوست پف کرده ممکن است نگران کننده باشد، به ویژه اگر دلیل آن را ندانید. با امتحان کردن درمان‌های خانگی و همچنین تماس با پزشک معالج برای کمک در صورت داشتن علائم همراه با افزایش مایع در مفصل، مسئولیت سلامت خود را بر عهده بگیرید.
نظــــر شمـــــــا؟