نکات مهمی که باید بدانید:
متخصص و جراح ارتوپد شما معمولاً فقط پس از انجام درمان‌های محافظه‌کارانه دیگر که درد یا علائم حرکتی شما را تسکین نمی‌دهند، تعویض مفصل ران یا لگن را توصیه می‌کند. زمان بهبودی بعد از عمل تعویض مفصل لگن، ممکن است تا 12 هفته طول بکشد، اما اکثر افرادی که تعویض مفصل لگن انجام داده‌اند تا پایان عمر با پروتز مفصل لگن زندگی می کنند.
قطعا شما و یا شخصی از نزدیکان شما، قصد انجام عمل تعویض مفصل ران را دارید، لذا در ادامه به بررسی کامل جراحی تعویض مفصل هیپ، لگن یا ران و همچنین پاسخ به سوالات پرتکرار شما عزیزان و تجربیات بیمارانی که عمل پروتز ران و لگن را پشت سر گذاشته‌اند می‌پردازیم.
تعویض مفصل ران که به آن آرتروپلاستی لگن نیز گفته می شود (تعویض مفصل ران به انگلیسی Hip Replacement Surgery)، یک روش جراحی برای رفع درد لگن است. در این جراحی قسمت هایی از مفصل ران با ایمپلنت مصنوعی جایگزین می شود. مفصل ران از یک توپ (در بالای استخوان ران، که به عنوان استخوان ران نیز شناخته می شود) و یک حفره (در لگن که به عنوان استخوان لگن نیز شناخته می شود) تشکیل شده است. جراحی تعویض مفصل ران شامل تعویض یک یا هر دو قسمت است. هدف از این روش این است که به شما امکان می دهد فعالیت های روزانه و ورزش را با درد کمتر از سر بگیرید.
در جراحی تعویض مفصل لگن در تهران یا آرتروپلاستی مفصل لگن، جراح ارتوپد قسمت‌های بیمار مفصل ران را برمی‌دارد و آنها را با قطعات مصنوعی جدید که پروتز نامیده می‌شوند، جایگزین می‌کند. این قطعات مصنوعی عملکرد مفصل ران طبیعی را انجام می‌دهند.
جراحان بیش از 90 درصد از جراحی‌های تعویض مفصل لگن را در بزرگسالان بالای 50 سال انجام می‌دهند. اگر درد و سایر علائم در لگن بر توانایی شما برای ایستادن، راه رفتن و حرکت تأثیر بگذارد، ممکن است پزشک شما تعویض مفصل ران را توصیه کند.
مفصل ران یک مفصل گوی و کاسه است. توپی که در بالای استخوان ران شما قرار دارد، سر استخوان ران نامیده می شود. حفره ای که استابولوم نامیده می شود، بخشی از لگن شما است. توپ در کاسه حرکت می کند و به پای شما اجازه می دهد بچرخد و به جلو، عقب و به پهلو حرکت کند.
در یک لگن سالم، بافت نرمی به نام غضروف، توپ و حفره را می پوشاند تا به آنها کمک کند به آرامی روی هم سر بخورند. اگر این غضروف ساییده شود یا آسیب ببیند، استخوان ها به هم خراشیده می شوند. این بیماری، آرتروز لگن، باعث درد و محدودیت حرکتی می شود. مفصل ران می تواند راه رفتن یا حتی نشستن یا بیرون آمدن از صندلی را دردناک کند. اگر آرتریت مفصل ران در شما تشخیص داده شده باشد، ممکن است نیازی به جراحی نداشته باشید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و یا فیزیوتراپی ممکن است تسکین دهنده باشند. اما اگر این تلاش ها علائم را کاهش نداد، باید با متخصص و جراح ارتوپد مشورت کنید.
در صورت ابتلا به بیماری های زیر ممکن است به جراحی لگن و مفصل ران نیاز داشته باشید:
هنگامی که کیفیت زندگی شما به دلیل درد لگن کاهش می یابد، ممکن است زمان تعویض مفصل ران فرا رسیده باشد. علائم کاهش کیفیت زندگی عبارتند از:
در ابتدا، پزشک ممکن است درمان های دیگری مانند دارو برای درد یا التهاب، تزریق مفاصل و فیزیوتراپی را توصیه کند. اگر این اقدامات درد را تسکین ندهد، جراحی تعویض مفصل سر استخوان ران ممکن است برای بازگرداندن عملکرد و بهبود کیفیت زندگی ضروری باشد.
سه نوع اصلی تعویض مفصل لگن عبارتند از:
متداول ترین نوع جراحی تعویض مفصل لگن، تعویض کامل مفصل (آرتروپلاستی کامل لگن) است. در این جراحی قسمت های فرسوده یا آسیب دیده هیپ شما با ایمپلنت مصنوعی جایگزین می شود. کاسه با یک پروتز پلاستیکی بادوام جایگزین شده است که ممکن است شامل پوسته فلزی تیتانیوم نیز باشد یا نباشد. سر استخوان ران شما برداشته می شود و با یک توپ ساخته شده از سرامیک یا آلیاژ فلز جایگزین می شود. توپ جدید به یک ساقه فلزی متصل است که در بالای استخوان ران شما قرار می گیرد.
در طی تعویض کامل مفصل ران (آرتروپلاستی کامل هیپ)، هم توپ و هم کاسه تعویض می شوند. در جراحی تعویض جزئی لگن، متخصص و جراح ارتوپد فقط توپ را جایگزین می کند (سر استخوان ران).
دو نوع دیگر از جراحی های تعویض مفصل ران هر کدام به طور کلی برای بیماران در گروه های سنی و سطوح فعالیت خاص مناسب هستند:
تعویض جزئی مفصل ران (که hemiarthroplasty نیز نامیده می شود) شامل تعویض تنها یک طرف مفصل ران (سر استخوان ران) به جای هر دو طرف مانند تعویض کامل مفصل ران است. این روش بیشتر در بیماران مسنی که لگن خود را شکسته اند انجام می شود.
در این عمل فقط قسمت سطحی مفصلی برداشته می‌شود و بقیه قسمت‌های آن باقی می‌ماند. این روش بیشتر در بیماران جوان تر و فعال انجام می شود.
تعویض لگن قدامی، خلفی و جانبی: جراح چگونه به مفصل ران دسترسی خواهد داشت؟
جراح ارتوپد می تواند از زوایای مختلف به مفصل ران دسترسی داشته باشد. سه راه متداول برای دسترسی به مفصل ران عبارتند از:
در این روش هدف جراح به حداقل رساندن تأثیر جراحی بر روی بافت های سالم مانند ماهیچه ها و عروق خونی است. در حالی که جایگزینی قدامی لگن به عنوان یک روش کم تهاجمی شناخته شده است، امروزه جراحان ارتوپد از تکنیک های کم تهاجمی در تمام روش های جراحی برای دسترسی به مفصل ران استفاده می کنند.
زمانی که جراحی کم تهاجمی باشد، جراح از طریق یک یا دو برش کوچک با کنار زدن عضلات به مفصل ران دسترسی پیدا می کند. مزایای این روش عبارتند از:
تعویض لگن با حداقل تهاجم برای همه بیماران مناسب نیست. سن، وزن، سطح تناسب اندام و عوامل دیگر به جراح کمک می کند تا تصمیم بگیرد که آیا شما کاندیدای خوبی برای این روش هستید یا خیر.
جایگزینی سنتی مفصل ران شامل یک برش منفرد و بزرگ است که به جراح کمک می کند تا به لگن دسترسی پیدا کند، معمولاً از طریق پهلو (رویکرد جانبی) یا از پشت (رویکرد خلفی). بهبودی پس از تعویض سنتی مفصل ران می‌تواند زمان بر باشد، زیرا جراح برای رسیدن به مفصل باید برخی از ماهیچه‌ها و تاندون‌ها را برش داده یا جدا کند. (زمانی که ایمپلنت های ران در جای خود قرار می گیرند، ماهیچه ها و تاندون ها ترمیم می شوند).
قبل از عمل، شما یک ویزیت با جراح ارتوپد خواهید داشت. جراح موارد زیر را بررسی می کند:
از آنجایی که مصرف دخانیات می تواند در بهبودی اختلال ایجاد کند، بهتر است استفاده از محصولات تنباکو را متوقف کنید. اگر برای ترک سیگار به کمک نیاز دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
هنگامی که برای جراحی خود مراجعه می کنید، از شما خواسته می شود لباس های خود را درآورید و لباس بیمارستان بپوشید. به شما یک بی حسی نخاعی داده می شود که نیمه پایینی بدن شما را بی حس می کند، یا یک بیهوشی عمومی که شما را در حالت خواب قرار می دهد. جراح شما همچنین ممکن است یک داروی بی حس کننده را در اطراف اعصاب یا داخل و اطراف مفصل تزریق کند تا به جلوگیری از درد بعد از جراحی شما کمک کند.
عمل جراحی را می توان در عرض دو ساعت کامل کرد. برای انجام تعویض مفصل ران، جراح:
به طور متوسط، مدت زمان جراحی تعویض مفصل ران حدود دو ساعت طول می کشد. تعویض جزئی لگن ممکن است به زمان کمتری نیاز داشته باشد و تعویض مفصل ران ممکن است بیشتر طول بکشد. عوارض حین جراحی نیز ممکن است زمان جراحی را افزایش دهد.
ممکن است بلافاصله پس از عمل و در طول نقاهت به تصویربرداری مانند عکس برداری با اشعه ایکس نیاز داشته باشید تا تأیید شود که جراحی شما موفقیت آمیز بوده و لگن جدید شما به خوبی بهبود می یابد. اکثر بیماران نیز یک یا دو روز پس از عمل در بیمارستان می‌مانند.
ریکاوری تعویض مفصل ران بلافاصله شروع می شود. پس از جراحی هر چه زودتر از جای خود بلند شوید و حرکت کنید. بیمارانی که شرایط خاص دیگری ندارند می توانند به محض اینکه نشان دهند که می توانند راه بروند، از پله ها بالا بروند و از ماشین سوار و پیاده شوند.
توانبخشی شما ظرف 24 ساعت پس از جراحی آغاز می شود. اکثر بیماران تعویض مفصل ران طی یک یا دو روز پس از جراحی در راه رفتن با عصا یا واکر پیشرفت می کنند. جهت پیشرفت و بهبود الزامی است که، روزها، مسافت و دفعات پیاده روی را افزایش دهید. بهبودی کامل به طور کلی بین دو تا هشت هفته طول می کشد که بستگی به سلامت عمومی بیمار و سایر عوامل دارد.
برخی از بیماران ممکن است زمانی را در یک واحد توانبخشی بستری بگذرانند تا برای زندگی مستقل در خانه آماده شوند. چه بعد از جراحی به خانه بروید و چه به یک واحد توانبخشی، برای چندین هفته به فیزیوتراپی نیاز خواهید داشت تا زمانی که قدرت عضلانی و دامنه حرکتی خوب را به دست آورید.
جراح، فیزیوتراپ یا کاردرمانگر می تواند به شما در مورد اینکه چه زمانی با کمک یا بدون کمک آماده راه رفتن هستید و چگونه درد خود را مدیریت کنید، به شما توصیه کند. ارائه‌دهنده نیازهای توانبخشی شما، آنچه در روزها و هفته‌های آینده انتظار دارید و اینکه چگونه از بهبودی خود به بهترین شکل ممکن استفاده کنید را برای شما توضیح می‌دهند. انگیزه و همکاری شما در تکمیل فیزیوتراپی برای یک روند بهبود موثر و موفقیت کلی جراحی بسیار مهم است.
ممکن است مقداری مایع از جای زخم شما خارج شود. این در چند روز اول پس از جراحی طبیعی است. در صورت افزایش قرمزی، تورم یا تخلیه ناشی از برش، تب بالا، لرز یا درد شدید فوراً به جراح ارتوپد دکتر کوکبی و یا پزشک جراح خود اطلاع دهید. همچنین در صورت عدم بهبود درد با مطب تماس بگیرید.
اگر جراحی تعویض کامل مفصل ران را نزد دکتر هومن کوکبی انجام دادید:
دکتر هومن کوکبی، بهترین جراح ارتوپد تهران و یکی از برجسته‌ترین متخصصان ارتوپد در کشور است. او با تجربه‌های گسترده و دانش عالی در زمینه جراحی مفصل لگن، شهرت بسیاری در دنیای پزشکی کسب کرده است. بیماران به دکتر کوکبی به دلیل تخصص بی‌نظیرش و ارائه خدمات جراحی با کیفیت و امنیت بالا اعتماد کامل دارند. وی با دقت حرفه‌ایی و بی‌نظیر به تعویض مفصل لگن می‌پردازد و به عنوان بهترین جراح و متخصص تعویض مفصل لگن شناخته می‌شود.
جراحی های تعویض مفصل ران معمولاً جراحی های بسیار موفقی هستند. اکثر افرادی که تعویض مفصل ران انجام می دهند کاهش چشمگیری در علائم خود، به ویژه درد و سفتی را تجربه می کنند. هنگامی که به طور کامل بهبود یافتید، باید تحرک و دامنه حرکتی خود را افزایش دهید. تعویض مفصل ران معمولاً راه رفتن، بالا رفتن از پله ها و سایر فعالیت های بدنی را آسان تر می کند.
عوارض ناشی از تعویض مفصل ران نادر است، اما ممکن است رخ دهد. شایع ترین عوارض عبارتند از:
در ادامه خطراتی که ممکن از بعد از انجام این عمل جراحی رخ دهد را بیشتر توضیح داده ایم:
لخته شدن خون: پس از جراحی ممکن است لخته در رگ‌های پا ایجاد شود. این می تواند خطرناک باشد زیرا یک قطعه لخته می تواند حرکت کند و به ریه، قلب یا به ندرت مغز برود. داروهای رقیق کننده خون می توانند این خطر را کاهش دهند.
عفونت: عفونت می تواند در محل برش و در بافت عمیق تر نزدیک پروتز لگن رخ دهد. اکثر عفونت‌ها با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند، اما یک عفونت بزرگ در نزدیکی پروتز ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن و تعویض قطعات مصنوعی داشته باشد.
شکستگی: در حین جراحی، قسمت های سالم مفصل ران ممکن است شکسته شود. گاهی اوقات شکستگی ها به اندازه ای کوچک هستند که به خودی خود بهبود می یابند، اما شکستگی های بزرگتر ممکن است نیاز به تثبیت با پیچ و احتمالاً یک صفحه فلزی یا پیوند استخوان داشته باشند.
دررفتگی یا جابجاشدگی: برخی موقعیت‌ها می‌توانند باعث خارج شدن توپ مفصل جدید از حفره شوند، به ویژه در چند ماه اول پس از جراحی. اگر لگن دچار دررفتگی شود، یک بریس می تواند به نگه داشتن مفصل ران در موقعیت صحیح کمک کند. اگر لگن به دررفتگی ادامه دهد، ممکن است برای تثبیت آن به جراحی نیاز باشد.
تغییر در طول پا: جراحان برای جلوگیری از این مشکل اقداماتی را انجام می دهند، اما گاهی اوقات پروتز باعث می شود یک پا بلندتر یا کوتاه تر از دیگری شود. گاهی اوقات این به دلیل انقباض عضلات اطراف لگن است. در این موارد، تقویت و کشش تدریجی آن عضلات ممکن است کمک کند. تفاوت های کوچک در طول پا معمولاً پس از چند ماه قابل توجه نیست.
شل شدن: اگرچه این عارضه در ایمپلنت های جدید نادر است، ممکن است مفصل جدید به طور محکم روی استخوان ثابت نشود یا به مرور زمان شل شود و باعث درد در لگن شود. ممکن است برای رفع مشکل به جراحی نیاز باشد.
آسیب عصبی: به ندرت ممکن است اعصاب ناحیه ای که ایمپلنت در آن قرار می گیرد آسیب ببیند. آسیب عصبی می تواند باعث بی حسی، ضعف و درد شود.
قابل ذکر است که احتمال تمامی این عوارض را می توان با مراجعه به بهترین متخصصان و جراحان ارتوپد با تجربه به میزان بسیار زیادی کاهش داد.
ممکن است پروتزهای لگن در نهایت فرسوده شوند، مخصوصاً برای افرادی که در سنین نسبتاً جوان و فعال جراحی تعویض مفصل ران انجام می‌دهند (زیر 60 سال). اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است نیاز به تعویض مفصل ران برای بار دوم داشته باشید. با این حال، پروتز مفصل ران جدید باعث ماندگاری بیشتر ایمپلنت ها در بدن می شوند.
هزینه‌ی عمل جراحی یکی از مسائلی است که بسیاری از افراد نگرانی دارند و برای بیماران اهمیت دارد. به طور کلی، هزینه‌های جراحی مشخص و تعریف شده است. هزینه‌های مرتبط با بستری شدن، اتاق عمل و عمل جراحی: این هزینه‌ها بسته به نوع بیمارستان متفاوت است.
قیمت پروتز مفصل لگن: نوع پروتزی که باید خریداری شود، بسته به نوع آسیب و نوع عمل جراحی که پزشک تشخیص می‌دهد، متفاوت است و در قیمت نهایی تاثیرگذار است. تعداد دفعاتی که نیاز به عمل جراحی مجدد دارید: اگر به دلایل مختلفی مثل عفونت عمقی، عمل مجدد لازم باشد، هزینه متفاوتی نسبت به عمل اولیه خواهد داشت. در صورتی که بیمار تحت پوشش بیمه پایه یا تکمیلی باشد، برخی از هزینه‌ها ممکن است کاهش یابد.
سخن آخر
بهبودی کامل پس از تعویض مفصل ران از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما اکثر افراد سه ماه پس از جراحی وضعیت خوبی دارند. پروسه بهبودی معمولاً در طول سال اول پس از جراحی ادامه می یابد. مفصل ران جدید می تواند درد را کاهش دهد و دامنه حرکتی لگن را افزایش دهد. اما انتظار نداشته باشید که مانند دوره قبل از بیماری هر کاری که می توانستید، انجام دهید.
فعالیت‌های با ضربه زیاد، مانند دویدن یا بازی بسکتبال، ممکن است روی مفصل مصنوعی بیش از حد فشار وارد کند. اما با گذشت زمان، بیشتر مردم می‌توانند در فعالیت‌های کم فشارتر مانند شنا، گلف و دوچرخه‌سواری شرکت کنند.
از آنجایی که طول عمر مفصل ران مصنوعی معمولاً بین 15 تا 20 سال است، بیماران جوان‌تر تعویض مفصل ران بیشتر به جراحی‌های بازبینی یا تعویض نیاز دارند.
به طور متوسط، این روش بین یک تا دو ساعت طول می کشد.
در صورت وجود درد، التهاب و آسیب قابل توجه به مفصل ران به دلیل شرایطی مانند زیر، پزشک ممکن است تعویض مفصل ران را توصیه کند:
