نوزادان اغلب با پاهای کمانی شکل به دنیا می‌آیند، زیرا در رحم قرار داشتند. زانوی پرانتزی به معنای انحنای زانوها به سمت بیرون است و فضای وسیعی را بین دو زانو باقی می گذارند. زانو پرانتزی وضعیتی است که کودکان نوپا به طور معمول تا سن 2 سالگی از آن خارج می شوند. اگر پاهای کمانی تا بیش از 2 سالگی ادامه یابد، گزینه های درمانی از جمله آتل، گچ گیری، بریس و جراحی ممکن است استفاده شود. زانو پرانتزی یکی از آسیب‌های زانو است که ممکن است در بزرگسالی برای فرد ایجاد مشکل کند.
زانو پرانتزی یا ژنوواروم چیست؟
زانو پرانتزی یا ژنوواروم، یک اختلال مادرزادی در استخوان ها و مفاصل است که باعث می شود زانوها به سمت خارج خم شوند. در حالت طبیعی، زمانی که قوزک پاها را در کنار یکدیگر قرار می دهیم، فاصله بین زانوها نباید بیش از 2 سانتی متر باشد. اما در افراد مبتلا به زانوی پرانتزی، فاصله بین زانوها بیشتر از این مقدار است.
پاهای کمانی (genu varum) وضعیتی است که در آن یک یا هر دو پای کودک شما در زانو به سمت بیرون خم می شود. این عارضه باعث ایجاد فضای بازتر از حد معمول بین زانوها و ساق پا می شود. هنگامی که کودک شما با پاها و مچ پاها کنار هم می ایستد، زانوها فاصله کاملا مشخصی از هم خواهند داشت. پاهای کودک شما ممکن است مانند یک کمان یا پرانتز ( ) به نظر برسد، به خصوص زمانی که راه می رود.
چه کسی دچار زانوی پرانتزی می‌شود؟
زانو پرانتزی در نوزادان و کودکان نوپا رایج است. این وضعیت به ندرت جدی است. نوزادانی که با پاهای کمان به دنیا می آیند معمولاً تا زمانی که 18 ماهه می شوند از این وضعیت خارج می شوند و پاهایشان به وضعیت عادی برمی‌گردد. زانو پرانتزی همچنین ممکن است در کودکان بزرگتر ایجاد شود. اگر پاهای خود را صاف در کنار هم نگه داشتید و فاصله زیادی بین زانوها مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید. این عارضه در سنین پایین راحتتر قابل درمان است.
پاهای پرانتزی به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند. شایع ترین علت پاهای کمانی، وضعیتی به نام ژنوواروم فیزیولوژیک است. زمانی که جنین در رحم شما در حال رشد بوده، در وضعیتی تنگ قرار داشته است. برخی از استخوان‌های جنین باید در حالی که در رحم شما بودند بچرخند تا بتوانند در فضای کوچک جای بگیرند. ژنوواروم فیزیولوژیک فقط پروسه ای طبیعی از رشد کودک است، که روند رشد طبیعی خود را طی می کند. اگر پاهای فرزندتان تا 2 سالگی صاف نشده است، ممکن است دلیل دیگری وجود داشته باشد. این دلایل شامل:
سایر علت‌های زانو پرانتزی
علت اصلی زانوی پرانتزی در کودکان، عدم هماهنگی در صفحه رشد استخوان ها است. این اختلال معمولاً در دوران جنینی ایجاد می شود و در اوایل تولد قابل تشخیص است. سایر عواملی که می توانند باعث زانوی پرانتزی شوند عبارتند از:
علامت اصلی زانو پرانتزی ظاهر پاهای فرد یا کودک است. وقتی بیمار بایستد و پاها و مچ پا را به هم بچسباند، زانوهای بیمار به هم برخورد نمی کنند و فاصله زیادی بین آن ها دیده خواهد شد. این بیماری هنگام راه رفتن آشکارتر است. گاهی اوقات کودکان ممکن است با حالت انگشتان پا به سمت داخل راه بروند.
با این حال، پاهای کمانی معمولاً هیچ دردی ایجاد نمی کنند. پاهای پرانتزی معمولا بر توانایی کودک شما برای حرکت، راه رفتن یا دویدن تأثیر نمی گذارد. اگر زانو پرانتزی کودک شما تا سن 2 سالگی شروع به بهبود نکند، حتما با متخصص و جراح ارتوپد تماس بگیرید.
علائم زانوی پرانتزی عبارتند از:
پاهای کمانی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ارتوپد و یا جراح ارتوپد یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد سابقه پزشکی بیمار می پرسد. اما اگر بیمار کمتر از 2 سال سن دارد، احتمالاً پزشک هیچ آزمایش دیگری انجام نخواهد داد. در عوض، پزشک وضعیت پاها را در حالت‌های مختلف بررسی می‌کند تا مطمئن شوند که با رشد فرزندتان، حالت پرانتزی زانو به خودی خود حل می‌شود.
اگر کودک شما بزرگتر از 2 سال است، پزشک ممکن است پاهای کودک شما را اندازه بگیرد و راه رفتن او را تماشا کند. آنها ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس را برای مشاهده استخوان های پاها و زانوهای کودک شما درخواست کنند. آنها ممکن است آزمایش خون را برای تعیین اینکه آیا پاهای کمان ناشی از شرایطی مانند راشیتیسم است یا خیر، درخواست کنند.
پاهای پرانتزی در نوزادان و کودکان نوپا زیر 2 سال معمولاً خود به خود برطرف می شود. پزشک ارتوپد به پیگیری وضعیت فرزند شما ادامه خواهد داد. کودکان بزرگتر بسته به علت بیماری می توانند برای زانو پرانتزی درمان شوند.
هیچ درمانی در نوزادان و کودکان نوپا لازم نیست مگر اینکه شرایط شدید باشد. اگر پاهای کمانی بعد از 2 سالگی ادامه یابد، درمان بستگی به علت بیماری دارد. درمان ممکن است شامل کفش‌های مخصوص، آتل‌ها، بریس‌ها، گچ‌گیری، جراحی یا درمان وضعیتی باشد که باعث ایجاد پاهای کمان شده است.
اگر با وجود سایر درمان ها، عارضه ادامه یابد، ممکن است برای جلوگیری از آسیب بیشتر و اصلاح مشکل، جراحی مورد نیاز باشد. گزینه های جراحی عبارتند از:
درمان زانو پرانتزی به شدت آن بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است نیازی به درمان نباشد. اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به درمان های زیر باشد:
برای پیشگیری از زانوی پرانتزی، موارد زیر توصیه می شود:
درمان پاهای کمانی بستگی به علت این بیماری دارد. گزینه های درمانی اولیه ممکن است شامل کفش های مخصوص، آتل، بریس یا گچ باشد.
چگونه می توانم جلوی پاهای پرانتزی نوزادم را بگیرم؟
هیچ راهی برای جلوگیری از خمیده شدن پاهای کودک شما وجود ندارد. اما ممکن است بتوانید از برخی شرایط که باعث ایجاد پاهای خمیده می شوند جلوگیری کنید. برای جلوگیری از راشیتیسم، مطمئن شوید که کودک شما ویتامین D و کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت می کند.
چقدر طول می کشد تا پاهای کودک صاف شود؟
همانطور که کودک شما شروع به راه رفتن می کند، پاهای او باید شروع به صاف شدن کنند. این معمولا بین 11 تا 18 ماهگی رخ می دهد. در بیشتر موارد، این وضعیت جدی نیست و هیچ عارضه جانبی پایداری وجود ندارد. اگر پاهای فرزندتان تا ۲ سالگی صاف نشده است، با پزشک او تماس بگیرید.
چه زمانی باید نگران این باشم که کودکم پاهای پرانتزی دارد؟
اگر فرم پای کودک شما هنوز تا سن 2 سالگی اصلاح نشده است، با پزشک متخصص ملاقات کنید. آنها می توانند یک معاینه فیزیکی انجام دهند، شرایط زمینه ای را بررسی کنند و درمان صحیح را تعیین کنند.
اگر کودک شما پاهای کمانی دارد، معمولاً چیزی نیست که بیش از حد نگران آن باشید. اکثر نوزادان و کودکان نوپا بدون نیاز به هیچ نوع درمانی از این وضعیت خارج می شوند. پزشک متخصص وضعیت کودک شما را با ادامه رشد کنترل می‌کند. اگر کودک شما تا زمانی که 2 ساله می شود بهبود نیابد پزشک گزینه های درمانی را با شما در میان می گذارد. اغلب، کودکان به زندگی عادی و سالم ادامه می دهند.
زانو پرانتزی یک اختلال مادرزادی است که می تواند باعث مشکلاتی در راه رفتن و انجام فعالیت های روزمره شود. درمان این اختلال به شدت آن بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است نیازی به درمان نباشد. اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به درمان های مختلفی مانند حرکات اصلاحی، فیزیوتراپی، استفاده از بریس یا جراحی باشد.
