در این مقاله اطلاعات جامعی درباره گزینه‌های درمان آسیب رباط صلیبی قدامی ارائه می‌دهد. این مقاله به آناتومی زانو، علل، علائم و تشخیص آسیب‌های ACL نمی‌پردازد.
در ادامه، گزینه‌های درمان آسیب رباط صلیبی قدامی، تکنیک‌های جراحی ACL، توانبخشی، عوارض احتمالی و نتایج درمان بررسی شده است. این اطلاعات به بیمار کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه‌ای در مورد مدیریت آسیب ACL خود بگیرد. رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از رایج‌ترین رباط‌های زانو است که دچار آسیب می‌شود. تقریباً نیمی از آسیب‌های ACL همراه با آسیب به مینیسک، غضروف مفصلی یا سایر رباط‌ها رخ می‌دهند.
آسیب‌های رباط به عنوان پیچ‌خوردگی (Sprain) در نظر گرفته می‌شوند و بر اساس شدت، در سه درجه طبقه‌بندی می‌شوند:
- پیچ‌خوردگی درجه ۱: رباط به طور خفیف آسیب دیده و کمی کشیده شده است، اما همچنان قادر به حفظ پایداری مفصل زانو است.
- پیچ‌خوردگی درجه ۲: رباط تا حدی کشیده شده که شل می‌شود. این حالت اغلب به عنوان پارگی جزئی رباط شناخته می‌شود.
- پیچ‌خوردگی درجه ۳: این نوع پیچ‌خوردگی معمولاً به عنوان پارگی کامل رباط شناخته می‌شود. رباط به دو نیم تقسیم شده یا مستقیماً از استخوان جدا شده و مفصل زانو ناپایدار است.
پارگی‌های جزئی رباط صلیبی قدامی نادر هستند و بیشتر آسیب‌های ACL به صورت پارگی کامل یا نزدیک به کامل رخ می‌دهند. روند طبیعی آسیب ACL بدون جراحی در بیماران مختلف متفاوت است و به سطح فعالیت بیمار، شدت آسیب و علائم ناپایداری بستگی دارد.
پارگی‌های جزئی ACL
پیش‌آگهی (چشم‌انداز) برای پارگی جزئی ACL اغلب خوب است و دوره بهبودی و توانبخشی معمولاً حداقل ۳ ماه طول می‌کشد. با این حال، برخی از بیماران با پارگی جزئی ACL همچنان علائم ناپایداری را تجربه می‌کنند. پیگیری بالینی دقیق و یک دوره کامل فیزیوتراپی به شناسایی بیمارانی که به دلیل پارگی جزئی ACL زانوی ناپایدار دارند، کمک می‌کند.
پارگی‌های کامل ACL
پارگی‌های کامل ACL بدون جراحی نتیجه بسیار کمتری دارند. پس از پارگی کامل ACL، برخی بیماران قادر به شرکت در ورزش‌های شامل حرکات چرخشی یا تغییر جهت نیستند، در حالی که برخی دیگر حتی در فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن دچار ناپایداری می‌شوند. تعداد کمی از افراد به ندرت می‌توانند بدون علائم ناپایداری در ورزش شرکت کنند. این تفاوت به شدت آسیب اولیه زانو و نیازهای جسمانی بیمار بستگی دارد.
حدود نیمی از آسیب‌های ACL همراه با آسیب به مینیسک، غضروف مفصلی (غضروفی که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند) یا سایر رباط‌ها رخ می‌دهند. آسیب‌های ثانویه (مرتبط) ممکن است در بیمارانی که به دلیل آسیب ACL دچار دوره‌های مکرر ناپایداری می‌شوند، رخ دهد. با ناپایداری مزمن، اکثریت بیماران ۱۰ سال یا بیشتر پس از آسیب اولیه دچار آسیب مینیسک می‌شوند. به طور مشابه، ضایعات غضروف مفصلی در بیمارانی که کمبود ACL ۱۰ ساله دارند، شایع‌تر است.
درمان غیرجراحی آسیب‌های رباط صلیبی قدامی (ACL)
فیزیوتراپی پیشرفته و توانبخشی می‌تواند زانو را به حالتی نزدیک به وضعیت پیش از آسیب بازگرداند و به بیمار آموزش دهد که چگونه از ناپایداری جلوگیری کند. پزشک ممکن است استفاده از زانوبند مفصلی را برای حمایت بیشتر توصیه کند. با این حال، بسیاری از افرادی که جراحی را انتخاب نمی‌کنند، به دلیل ناپایداری مفصل، دچار آسیب به بخش دیگری از زانو می‌شوند.
درمان جراحی معمولاً برای آسیب‌های ترکیبی (پارگی‌های ACL که همراه با سایر آسیب‌های زانو رخ می‌دهند) توصیه می‌شود. با این حال، تصمیم به عدم انجام جراحی برای برخی بیماران معقول است.
مدیریت غیرجراحی پارگی‌های منفرد ACL ممکن است موفقیت‌آمیز باشد یا برای موارد زیر توصیه شود:
- بیمارانی که پارگی جزئی دارند و علائم ناپایداری را تجربه نمی‌کنند.
- بیمارانی که پارگی کامل دارند اما در ورزش‌های با تقاضای کم دچار علائم ناپایداری زانو نمی‌شوند و مایل به کنار گذاشتن ورزش‌های با تقاضای بالا هستند.
- بیمارانی که کار دستی سبک انجام می‌دهند یا سبک زندگی کم‌تحرک (بی تحرک) دارند.
شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که کودکان با پارگی ACL در صورت مدیریت غیرجراحی در معرض خطر بالای آسیب‌های بعدی به مینیسک یا غضروف قرار دارند. اگر کودک یا نوجوان شما صفحات رشد باز و پارگی ACL دارد، با جراح در مورد خطرات و مزایای جراحی صحبت کنید، زیرا با تکنیک‌های جراحی خاص می‌توان از صفحات رشد اجتناب کرد.
درمان جراحی آسیب‌های رباط صلیبی قدامی (ACL)
پارگی‌های ACL معمولاً با استفاده از بخیه (سوزن) ترمیم نمی‌شوند، زیرا ACLهای ترمیم‌شده معمولاً با گذشت زمان شکست می‌خورند. مطالعات اخیر بر ترمیم انواع خاصی از پارگی‌های ACL (معمولاً جدایی یا جدا شدن رباط از محل اتصال به استخوان ران) با تکنیک‌های مختلف و استفاده احتمالی از زیست‌مواد برای تقویت بهبودی تمرکز کرده‌اند؛ با این حال، مطالعات بلندمدت هنوز استفاده گسترده را پشتیبانی نمی‌کنند.
بنابراین، ACL پاره‌شده معمولاً با یک پیوند جایگزین ساخته‌شده از تاندون جایگزین می‌شود، از جمله:
- اتوگرافت تاندون پاتلار، همسترینگ یا چهارسر ران (اتوگرافت‌ها از بیمار گرفته می‌شوند).
- آلوگرافت تاندون پاتلار، آشیل، سمیتندینوسوس، گراسیلیس یا تیبیالیس خلفی (آلوگرافت‌ها از اهداکننده بافت گرفته می‌شوند).
چه کسانی باید جراحی بازسازی ACL را در نظر بگیرند؟
بیماران بزرگسال فعال که در ورزش‌ها یا مشاغلی که نیاز به حرکات چرخشی، تغییر جهت یا برش سخت دارند، یا کار دستی سنگین انجام می‌دهند، تشویق به در نظر گرفتن درمان جراحی می‌شوند. این شامل بیماران مسن‌تری می‌شود که قبلاً از جراحی ACL کنار گذاشته شده بودند. سطح فعالیت، نه سن، باید تعیین‌کننده این باشد که آیا جراحی باید در نظر گرفته شود.
در کودکان خردسال یا نوجوانان با پارگی ACL، بازسازی زودهنگام ACL ممکن است خطر آسیب به صفحه رشد را ایجاد کند که منجر به مشکلات رشد استخوان می‌شود. با این حال، مطالعات اخیر از بازسازی زودهنگام ACL حمایت می‌کنند، زیرا به تأخیر انداختن درمان می‌تواند منجر به نرخ بالاتر آسیب‌های بعدی مینیسک یا غضروف شود.
بیماری با پارگی ACL و ناپایداری عملکردی قابل‌توجه، خطر بالایی برای ایجاد آسیب در سایر نواحی زانو دارد و بنابراین باید بازسازی ACL را در نظر بگیرد.
ترکیب آسیب‌های ACL با آسیب به مینیسک‌ها، غضروف مفصلی، رباط‌های جانبی، کپسول مفصلی یا ترکیبی از موارد فوق شایع است. «سه‌گانه ناخوشایند» که اغلب در بازیکنان فوتبال و اسکی‌بازان دیده می‌شود، شامل آسیب به ACL، رباط جانبی داخلی (MCL) و مینیسک داخلی است. در موارد آسیب‌های ترکیبی، درمان جراحی ممکن است ضروری باشد و به طور کلی نتایج بهتری تولید می‌کند. تا نیمی از پارگی‌های مینیسک ممکن است قابل ترمیم باشند و اگر ترمیم همزمان با بازسازی ACL انجام شود، ممکن است بهتر بهبود یابند.
گزینه‌های جراحی
اتوگرافت تاندون پاتلار
اتوگرافت تاندون پاتلار از یک‌سوم میانی تاندون پاتلار بیمار، همراه با یک پلاگ استخوانی از ساق پا و کاسه زانو تشکیل شده است. برخی جراحان این را به عنوان «استاندارد طلایی» برای بازسازی ACL در نظر می‌گیرند و اغلب برای ورزشکاران با تقاضای بالا و بیمارانی که مشاغلشان نیاز به زانو زدن زیاد ندارد، توصیه می‌شود.
در مطالعاتی که نتایج بازسازی ACL با اتوگرافت تاندون پاتلار و همسترینگ را مقایسه کرده‌اند، نرخ شکست پیوند در گروه تاندون پاتلار پایین‌تر بوده است. علاوه بر این، اکثر مطالعات نتایج برابر یا بهتری را از نظر تست‌های پس از عمل برای شلی زانو نشان می‌دهند، وقتی این پیوند با سایرین مقایسه می‌شود.
معایب احتمالی اتوگرافت تاندون پاتلار عبارتند از:
- درد پس از عمل در پشت کاسه زانو
- درد هنگام زانو زدن
- خطر کمی افزایش‌یافته سفتی پس از عمل
- خطر اندک شکستگی کاسه زانو (پاتلا)
اتوگرافت تاندون همسترینگ
اتوگرافت تاندون همسترینگ از تاندون سمیتندینوسوس همسترینگ در سمت داخلی زانو استفاده می‌کند. برخی جراحان از تاندون اضافی گراسیلیس که در همان ناحیه زیر زانو متصل است، استفاده می‌کنند. این کار یک پیوند تاندونی دو یا چهار رشته‌ای ایجاد می‌کند. حامیان پیوند همسترینگ ادعا می‌کنند که مشکلات کمتری در ارتباط با برداشت پیوند در مقایسه با اتوگرافت تاندون پاتلار وجود دارد، از جمله:
- درد کمتر در جلوی زانو (کاسه زانو) پس از جراحی
- سفتی کمتر پس از عمل
- برش کوچک‌تر
- بهبودی سریع‌تر
با این حال، معایب استفاده از پیوند همسترینگ ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عملکرد پس از عمل ممکن است در مقایسه با پیوند تاندون پاتلار محدودتر باشد.
- پیوندها ممکن است کمی بیشتر در معرض کشیدگی باشند که می‌تواند منجر به افزایش شلی (لقی) در زانو شود.
- بیمار ممکن است پس از جراحی قدرت همسترینگ کمتری داشته باشد.
اتوگرافت تاندون چهارسر ران
اتوگرافت تاندون چهارسر ران اغلب برای بازسازی اولیه و همچنین بازسازی مجدد (تکراری) استفاده می‌شود. جراح از یک‌سوم میانی تاندون چهارسر ران بیمار و یک پلاگ استخوانی از انتهای بالایی کاسه زانو استفاده می‌کند که پیوند بزرگ‌تری برای بیماران بلندقدتر و سنگین‌تر تولید می‌کند.
معایب احتمالی شامل موارد زیر است:
- چون پلاگ استخوانی تنها در یک طرف وجود دارد، تثبیت به اندازه پیوند تاندون پاتلار محکم نیست، بنابراین ممکن است شل شدن رخ دهد.
- ارتباط بالایی با درد پس از عمل در جلوی زانو و خطر اندک شکستگی پاتلا وجود دارد.
- بیماران ممکن است ظاهر برش را از نظر زیبایی خوشایند ندانند.
آلوگرافت‌ها
پیوندهای گرفته‌شده از اهداکنندگان انسانی گزینه‌های ایمن و مؤثری برای برخی بیماران هستند. آلوگرافت‌ها همچنین برای بیمارانی که قبلاً بازسازی ACL ناموفق داشته‌اند و در طی جراحی برای ترمیم یا بازسازی بیش از یک رباط زانو استفاده می‌شوند.
مزایای استفاده از بافت آلوگرافت شامل موارد زیر است:
- حذف درد ناشی از گرفتن پیوند از بیمار
- کاهش زمان جراحی
- برش‌های کوچک‌تر
با تکنیک‌های استریلیزاسیون مدرن، خطر انتقال هر نوع بیماری از اهداکننده به گیرنده بسیار پایین است.
برخی مطالعات، با این حال، ممکن است به نرخ شکست بالاتر با استفاده از آلوگرافت‌ها برای بازسازی ACL اشاره کنند. نرخ‌های شکست بالاتر برای آلوگرافت‌ها در بیماران جوان و فعال که پس از بازسازی ACL به فعالیت‌های ورزشی با تقاضای بالا بازمی‌گردند، در مقایسه با اتوگرافت‌ها گزارش شده است.
دلیل این نرخ شکست بالاتر مشخص نیست. ممکن است به ویژگی‌های مواد پیوند (فرآیندهای استریلیزاسیون استفاده‌شده، سن اهداکننده پیوند، ذخیره‌سازی پیوند) مربوط باشد. همچنین ممکن است به این دلیل باشد که ورزشکاران فکر می‌کردند آلوگرافت امکان بهبودی سریع‌تر را فراهم می‌کند و خیلی زود – پیش از اینکه پیوند آماده تحمل بارها و فشارهای ورزشی باشد – به ورزش بازگشتند. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا آلوگرافت‌ها گزینه خوبی برای این جمعیت بیمار هستند، مورد نیاز است.
روش جراحی درمان آسیب رباط صلیبی قدامی
قبل از هر درمان جراحی، بیمار اغلب به فیزیوتراپی ارجاع داده می‌شود. بیمارانی که در زمان جراحی ACL زانوی سفت و متورم با دامنه حرکتی کامل ندارند، ممکن است پس از جراحی مشکلات قابل‌توجهی در بازگرداندن حرکت داشته باشند. ممکن است چندین هفته از زمان آسیب طول بکشد تا تورم و سفتی به اندازه کافی فروکش کند تا جراحی انجام شود.
علاوه بر این، گاهی توصیه می‌شود که رباط‌های آسیب‌دیده همزمان با ACL مهار شوند و اجازه بهبودی قبل از جراحی ACL داده شود. به عنوان مثال، آسیب‌های رباط جانبی داخلی (MCL) که همراه با آسیب‌های ACL رخ می‌دهند، اغلب بدون جراحی بهبود می‌یابند، بنابراین ممکن است فقط ACL در طول جراحی نیاز به رسیدگی داشته باشد.
بیمار، جراح و متخصص بیهوشی نوع بیهوشی مورد استفاده برای جراحی را انتخاب خواهند کرد. بیماران ممکن است از بلوک عصبی ساق پا برای کاهش درد پس از عمل بهره‌مند شوند.
جراحی معمولاً با معاینه زانوی بیمار در حالی که بیمار آرام است (پس از دریافت بیهوشی) آغاز می‌شود. این معاینه نهایی برای تأیید پارگی ACL و بررسی شلی سایر رباط‌های زانو که ممکن است نیاز به ترمیم در طول جراحی یا رسیدگی پس از عمل داشته باشند، استفاده می‌شود.
اگر معاینه فیزیکی به شدت نشان‌دهنده پارگی ACL باشد، جراح پیوند را آماده می‌کند. آنها یا پیوند را برداشت می‌کنند (برای اتوگرافت) یا آن را ذوب می‌کنند (برای آلوگرافت) و پیوند را به اندازه مناسب برای بیمار آماده می‌کنند. پس از آماده‌سازی پیوند، جراح برش‌های کوچک (۱ سانتی‌متری) به نام پورتال در جلوی زانو ایجاد می‌کند و آرتروسکوپ و ابزارها را وارد می‌کند.
هنگامی که آرتروسکوپ و ابزارها در جای خود قرار گرفتند، جراح وضعیت زانو را بررسی می‌کند، هرگونه آسیب مینیسک و غضروف را ترمیم یا کوتاه می‌کند و سپس کنده ACL پاره‌شده را برمی‌دارد.
در رایج‌ترین تکنیک بازسازی ACL، جراح تونل‌های استخوانی را در استخوان درشت‌نی (تیبیا) و ران (فمور) حفر می‌کند تا پیوند ACL را به شکلی که تا حد ممکن از نظر آناتومیکی درست باشد، قرار دهد. هنگامی که پیوند در زانو قرار گرفت، تحت کشش نگه داشته می‌شود و با پیچ‌ها، دکمه‌ها یا سایر دستگاه‌ها ثابت می‌شود. این دستگاه‌ها معمولاً پس از جراحی برداشته نمی‌شوند.
سپس جراح برش‌های پوستی را می‌بندد و پانسمان‌هایی روی آنها اعمال می‌کند. جراح ممکن است یک زانوبند پس از عمل و دستگاه درمانی سرد روی زانوی بیمار قرار دهد. بیمار معمولاً در همان روز جراحی به خانه می‌رود.
مدیریت درد
پس از جراحی، مقداری درد احساس خواهید کرد. این بخشی طبیعی از فرآیند بهبودی است. پزشک و پرستاران شما برای کاهش دردتان تلاش خواهند کرد.
داروها اغلب برای تسکین کوتاه‌مدت درد پس از جراحی تجویز می‌شوند. انواع مختلفی از داروها برای کمک به مدیریت درد در دسترس هستند، از جمله اوپیوئیدها، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و بی‌حس‌کننده‌های موضعی. پزشک شما ممکن است ترکیبی از این داروها را برای بهبود تسکین درد و به حداقل رساندن نیاز به اوپیوئیدها استفاده کند.
اوپیوئیدها می‌توانند تسکین درد عالی ارائه دهند؛ با این حال، استفاده از آنها خطراتی و عوارضی دارد. این داروها می‌توانند اعتیادآور و بالقوه خطرناک باشند. بنابراین، مهم است که اوپیوئیدها را فقط طبق دستور پزشک استفاده کنید، تا حد ممکن کم و برای مدت کوتاه مصرف کنید و به محض بهبود درد، مصرف آنها را متوقف کنید. اگر درد شما ظرف چند روز پس از جراحی شروع به بهبود نکرد، به پزشک خود اطلاع دهید.
توانبخشی
فیزیوتراپی بخش مهمی از موفقیت جراحی ACL است و تمرینات بلافاصله پس از جراحی آغاز می‌شوند. موفقیت جراحی بازسازی ACL به شدت به تعهد بیمار به فیزیوتراپی دقیق بستگی دارد. با تکنیک‌های جراحی جدید و تثبیت قوی‌تر پیوند، فیزیوتراپی کنونی از یک دوره تسریع‌شده توانبخشی استفاده می‌کند.
دوره پس از عمل
در ۷ تا ۱۰ روز اول پس از جراحی، زخم تمیز و خشک نگه داشته می‌شود و تأکید اولیه بر بازگرداندن توانایی صاف کردن کامل زانو و بازگرداندن کنترل عضله چهارسر ران است.
زانو به طور منظم یخ‌درمانی می‌شود تا تورم و درد کاهش یابد. جراح ممکن است استفاده از زانوبند پس از عمل و دستگاهی برای حرکت زانو در دامنه حرکتی آن را تجویز کند، اگرچه این دستگاه به طور قابل‌توجهی نتایج بیمار را بهبود نمی‌بخشد.
وضعیت تحمل وزن (استفاده از عصا برای کاهش تمام یا بخشی از وزن بیمار از پای جراحی‌شده) نیز بر اساس ترجیح پزشک و سایر آسیب‌های رسیدگی‌شده در زمان جراحی تعیین می‌شود.
توانبخشی
اهداف توانبخشی بازسازی ACL شامل موارد زیر است:
- کاهش تورم زانو
- حفظ تحرک کاسه زانو برای جلوگیری از مشکلات درد جلوی زانو یا سفتی
- بازگرداندن دامنه کامل حرکت زانو
- تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ
بیمار ممکن است به ورزش بازگردد زمانی که:
- دیگر درد یا تورمی وجود نداشته باشد
- دامنه کامل حرکت زانو به دست آمده باشد
- قدرت عضلانی، استقامت و استفاده عملکردی از پا به طور کامل بازسازی شده باشد
- حس تعادل و کنترل پا به طور کامل بازسازی شده باشد (از طریق تمرینات طراحی‌شده برای بهبود کنترل عصبی‌عضلانی).
اکثر بیماران در عرض ۶ تا ۱۲ ماه، بسته به پیشرفت، قدرت و مکانیک بیمار، اجازه بازگشت به مشارکت کامل در ورزش را دارند. استفاده از زانوبند عملکردی هنگام بازگشت به ورزش پس از بازسازی موفق ACL الزامی نیست، اما برخی بیماران ممکن است با پوشیدن آن احساس امنیت بیشتری کنند.
عوارض احتمالی جراحی
عفونت
خطر عفونت پس از بازسازی آرتروسکوپیک ACL بسیار پایین است. همچنین گزارش‌هایی از مرگ‌های مرتبط با عفونت باکتریایی از بافت آلوگرافت به دلیل تکنیک‌های نادرست تهیه و استریلیزاسیون گزارش شده است.
انتقال ویروس
آلوگرافت‌ها به طور خاص با خطر انتقال ویروس، از جمله HIV و هپاتیت C، علی‌رغم غربالگری و پردازش دقیق، مرتبط هستند. احتمال به دست آوردن آلوگرافت استخوانی از اهداکننده آلوده به HIV کمتر از ۱ در ۱ میلیون محاسبه شده است.
خونریزی، بی‌حسی
خطرات نادر شامل خونریزی ناشی از آسیب حاد به شریان پوپلیته‌آل و ضعف یا فلج پا یا ساق پا است. بی‌حسی در قسمت بیرونی بالای ساق پا در کنار برش غیرمعمول نیست و ممکن است موقت یا دائمی باشد.
لخته خون
اگرچه نادر است، لخته خون در رگ‌های ساق یا ران یک عارضه بالقوه تهدیدکننده زندگی است. لخته خون ممکن است در جریان خون جدا شود و به ریه‌ها سفر کند و باعث آمبولی ریه یا به مغز و باعث سکته مغزی شود.
ناپایداری
ناپایداری مزمن به دلیل پارگی یا کشیدگی رباط بازسازی‌شده یا تکنیک جراحی ضعیف ممکن است رخ دهد. این در ۵ تا ۱۰٪ بیماران، در بلندمدت رخ می‌دهد.
سفتی
سفتی زانو یا از دست دادن حرکت توسط برخی بیماران پس از جراحی گزارش شده و گاهی نیاز به رسیدگی جراحی دارد. جراح یا بافت اسکار را برمی‌دارد یا زانو را تحت بیهوشی دستکاری می‌کند.
شکست مکانیسم اکستانسور
پارگی تاندون پاتلار (اتوگرافت تاندون پاتلار) یا شکستگی پاتلا (اتوگرافت تاندون پاتلار یا چهارسر ران) ممکن است به دلیل ضعیف شدن در محل برداشت پیوند رخ دهد.
آسیب صفحه رشد
در کودکان خردسال یا نوجوانان با پارگی ACL، بازسازی زودهنگام ACL ممکن است خطر آسیب به صفحه رشد را ایجاد کند که منجر به مشکلات رشد استخوان می‌شود. جراحی ACL می‌تواند تا زمانی که کودک به بلوغ اسکلتی نزدیک‌تر شود به تعویق بیفتد؛ با این حال، این با خطر آسیب بعدی مینیسک یا غضروف همراه است. به طور جایگزین، جراح ممکن است بتواند تکنیک بازسازی ACL را تغییر دهد تا خطر آسیب به صفحه رشد در طول جراحی کاهش یابد.
درد کاسه زانو
درد پس از عمل در جلوی زانو پس از بازسازی ACL با اتوگرافت تاندون پاتلار شایع است. میزان درد پشت کاسه زانو در مطالعات بسیار متفاوت است. میزان درد هنگام زانو زدن اغلب پس از بازسازی ACL با اتوگرافت تاندون پاتلار بالاتر است.
نظــــر شمـــــــا؟