تهران، خ استاد مطهری، خ فجر، روبروی بیمارستان جم، کوچه مدائن، ساختمان ارغوان

مشاوره و ارتباط با ما

02188492508

ساعات کاری : روزهاي يكشنبه وسه شنبه ٥ تا ٧

Twitter Whatsapp Telegram-plane Linkedin-in Instagram

زانو پرانتزی یا زانوی کمانی

نوزادان اغلب با پاهای کمانی شکل به دنیا می‌آیند، زیرا در رحم قرار داشتند. زانوی پرانتزی به معنای انحنای زانوها به سمت بیرون است و فضای وسیعی را بین دو زانو باقی می گذارند. زانو پرانتزی وضعیتی است که کودکان نوپا به طور معمول تا سن 2 سالگی از آن خارج می شوند. اگر پاهای کمانی تا بیش از 2 سالگی ادامه یابد، گزینه های درمانی از جمله آتل، گچ گیری، بریس و جراحی ممکن است استفاده شود. زانو پرانتزی یکی از آسیب‌های زانو است که ممکن است در بزرگسالی برای فرد ایجاد مشکل کند.

زانو پرانتزی یا ژنوواروم چیست؟

زانو پرانتزی یا ژنوواروم، یک اختلال مادرزادی در استخوان ها و مفاصل است که باعث می شود زانوها به سمت خارج خم شوند. در حالت طبیعی، زمانی که قوزک پاها را در کنار یکدیگر قرار می دهیم، فاصله بین زانوها نباید بیش از 2 سانتی متر باشد. اما در افراد مبتلا به زانوی پرانتزی، فاصله بین زانوها بیشتر از این مقدار است.

زانوی پرانتزی چیست؟

پاهای کمانی (genu varum) وضعیتی است که در آن یک یا هر دو پای کودک شما در زانو به سمت بیرون خم می شود. این عارضه باعث ایجاد فضای بازتر از حد معمول بین زانوها و ساق پا می شود. هنگامی که کودک شما با پاها و مچ پاها کنار هم می ایستد، زانوها فاصله کاملا مشخصی از هم خواهند داشت. پاهای کودک شما ممکن است مانند یک کمان یا پرانتز ( ) به نظر برسد، به خصوص زمانی که راه می رود.

چه کسی دچار زانوی پرانتزی می‌شود؟

زانو پرانتزی در نوزادان و کودکان نوپا رایج است. این وضعیت به ندرت جدی است. نوزادانی که با پاهای کمان به دنیا می آیند معمولاً تا زمانی که 18 ماهه می شوند از این وضعیت خارج می شوند و پاهایشان به وضعیت عادی برمی‌گردد. زانو پرانتزی همچنین ممکن است در کودکان بزرگتر ایجاد شود. اگر پاهای خود را صاف در کنار هم نگه داشتید و فاصله زیادی بین زانوها مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید. این عارضه در سنین پایین راحتتر قابل درمان است.

زانوی پرانتزی

علائم و علل زانو پرانتزی

علت زانو پرانتزی

پاهای پرانتزی به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند. شایع ترین علت پاهای کمانی، وضعیتی به نام ژنوواروم فیزیولوژیک است. زمانی که جنین در رحم شما در حال رشد بوده، در وضعیتی تنگ قرار داشته است. برخی از استخوان‌های جنین باید در حالی که در رحم شما بودند بچرخند تا بتوانند در فضای کوچک جای بگیرند. ژنوواروم فیزیولوژیک فقط پروسه ای طبیعی از رشد کودک است، که روند رشد طبیعی خود را طی می کند. اگر پاهای فرزندتان تا 2 سالگی صاف نشده است، ممکن است دلیل دیگری وجود داشته باشد. این دلایل شامل:

  • بیماری بلونت: بیماری بلونت (tibia vara) یک اختلال رشد است که به دلیل مشکل در صفحه رشد استخوان ساق پا کودک ایجاد می شود. بیماری بلونت در کودکان آفریقایی آمریکایی، کودکانی که اضافه وزن دارند و کودکانی که زود راه میفتند شایع‌تر است.
  • راشیتیسم: راشیتیسم ناشی از کمبود کلسیم یا ویتامین D است. کمبود این مواد مغذی مهم، استخوان‌های کودک شما را نرم‌تر و ضعیف‌تر می‌کند و باعث خم شدن پاهای او می‌شود. راشیتیسم در کشورهای پیشرفته بسیار نادر است، اما هنوز هم اغلب در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد.
  • کوتولگی: شایع ترین نوع کوتولگی ناشی از اختلال رشد استخوان به نام آکندروپلازی است. این اختلال می تواند باعث ایجاد زانو پرانتزی شود.
  • رشد غیرطبیعی استخوان: سایر مشکلات استخوانی شکستگی هایی که به درستی بهبود نیافته اند و رشد غیرطبیعی استخوان ها (دیسپلازی استخوان) می تواند باعث ایجاد زانو پرانتزی شود.
  • مسمومیت با فلوراید یا سرب

سایر علت‌های زانو پرانتزی

علت اصلی زانوی پرانتزی در کودکان، عدم هماهنگی در صفحه رشد استخوان ها است. این اختلال معمولاً در دوران جنینی ایجاد می شود و در اوایل تولد قابل تشخیص است. سایر عواملی که می توانند باعث زانوی پرانتزی شوند عبارتند از:

  • چاقی
  • زود راه افتادن کودک
  • استفاده از کهنه زیاد (پوشاک زیاد) برای بچه ها
  • کوتاهی عضلات نیم غشایی و نیم وتری
  • ضعف عضله دوسر رانی
  • بیماری های که باعث کاهش ماده معدنی استخوان می شوند (مثلاً بیماری راشیتیسم و استئومالاسی)
  • ضربات وارده (به ویژه به صفحه رشد)
  • آرتروز (استئوآرتریت)
  • پارگی رباط‌های زانو
  • شکستگی های انتهایی استخوان ران که منجربه بد جوش خوردن شده اند
  • شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی (به علت بد جوش خوردن)
  • بیماری پاژه
  • آرتریت روماتویید
  • پاره شدن رباط‌های زانو در بزرگسالان

علائم زانو پرانتزی

علامت اصلی زانو پرانتزی ظاهر پاهای فرد یا کودک است. وقتی بیمار بایستد و پاها و مچ پا را به هم بچسباند، زانوهای بیمار به هم برخورد نمی کنند و فاصله زیادی بین آن ها دیده خواهد شد. این بیماری هنگام راه رفتن آشکارتر است. گاهی اوقات کودکان ممکن است با حالت انگشتان پا به سمت داخل راه بروند.

با این حال، پاهای کمانی معمولاً هیچ دردی ایجاد نمی کنند. پاهای پرانتزی معمولا بر توانایی کودک شما برای حرکت، راه رفتن یا دویدن تأثیر نمی گذارد. اگر زانو پرانتزی کودک شما تا سن 2 سالگی شروع به بهبود نکند، حتما با متخصص و جراح ارتوپد تماس بگیرید.

علائم زانوی پرانتزی عبارتند از:

  • فاصله بیش از 2 سانتی متر بین زانوها زمانی که قوزک پاها را در کنار یکدیگر قرار می دهیم.
  • راه رفتن اردکی
  • چرخش پاها به سمت داخل
  • درد زانو
  • احساس خستگی زودرس در پاها
  • سائیدگی بیش از حد کناره خارجی کفش
زانو پرانتزی

تشخیص زانو پرانتزی

پاهای کمانی چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک ارتوپد و یا جراح ارتوپد یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد سابقه پزشکی بیمار می پرسد. اما اگر بیمار کمتر از 2 سال سن دارد، احتمالاً پزشک هیچ آزمایش دیگری انجام نخواهد داد. در عوض، پزشک وضعیت پاها را در حالت‌های مختلف بررسی می‌کند تا مطمئن شوند که با رشد فرزندتان، حالت پرانتزی زانو به خودی خود حل می‌شود.

اگر کودک شما بزرگتر از 2 سال است، پزشک ممکن است پاهای کودک شما را اندازه بگیرد و راه رفتن او را تماشا کند. آنها ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس را برای مشاهده استخوان های پاها و زانوهای کودک شما درخواست کنند. آنها ممکن است آزمایش خون را برای تعیین اینکه آیا پاهای کمان ناشی از شرایطی مانند راشیتیسم است یا خیر، درخواست کنند.

درمان زانو پرانتزی

آیا می توان پاهای کمانی را اصلاح کرد؟

پاهای پرانتزی در نوزادان و کودکان نوپا زیر 2 سال معمولاً خود به خود برطرف می شود. پزشک ارتوپد به پیگیری وضعیت فرزند شما ادامه خواهد داد. کودکان بزرگتر بسته به علت بیماری می توانند برای زانو پرانتزی درمان شوند.

پاهای پرانتزی در نوزادان چگونه اصلاح می شود؟

هیچ درمانی در نوزادان و کودکان نوپا لازم نیست مگر اینکه شرایط شدید باشد. اگر پاهای کمانی بعد از 2 سالگی ادامه یابد، درمان بستگی به علت بیماری دارد. درمان ممکن است شامل کفش‌های مخصوص، آتل‌ها، بریس‌ها، گچ‌گیری، جراحی یا درمان وضعیتی باشد که باعث ایجاد پاهای کمان شده است.

  • بیماری بلونت: درمان زودهنگام با آتل یا ساق بند ممکن است تمام چیزی باشد که لازم است.
  • راشیتیسم: متخصص ارتوپد ممکن است با افزودن ویتامین D و کلسیم به رژیم غذایی کودک شما، وضعیت او را درمان کند. اگر راشیتیسم به دلیل یک بیماری ژنتیکی باشد، ممکن است پزشک کودک شما را برای درمان به یک متخصص ارجاع دهد.

اگر با وجود سایر درمان ها، عارضه ادامه یابد، ممکن است برای جلوگیری از آسیب بیشتر و اصلاح مشکل، جراحی مورد نیاز باشد. گزینه های جراحی عبارتند از:

  • رشد هدایت شده: با این روش، جراح یک صفحه فلزی کوچک یا منگنه را در پای کودک شما قرار می دهد. این به طور موقت رشد را در سمت سالم استخوان ساق پا متوقف می کند تا قسمت ناسالم بتواند به آن برسد. پای کودک شما با رشد طبیعی‌اش صاف می‌شود و جراح کودک شما صفحه یا منگنه را پس از بهبود هم‌ترازی خارج می‌کند.
  • استئوتومی تیبیا: با این روش، جراح کودک شما استخوان ساق پا را در زیر زانو برش می دهد و آن را تغییر شکل می دهد تا تراز را ثابت کند. در حالی که استخوان بهبود می یابد، آن را با پروتزهای مخصوص در داخل ساق پا یا چارچوبی که در خارج از ساق قرار دارد، در جای خود نگه می دارد.
  • تعویض مفصل زانو: در مواردی که آؤتروز شدید مفصل زانو به همراه زانوی پرانتزی سلامت بیمار را تحت تاثیر قرار دهد، جراح ارتوپد جراحی تعویض مفصل زانو را انجام داده و مشکل پرانتزی بودن پاها را با جراحی رفع می‌کند.

درمان زانو پرانتزی در بزرگسالان

درمان زانو پرانتزی به شدت آن بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است نیازی به درمان نباشد. اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به درمان های زیر باشد:

  • حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی: حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی می توانند به تقویت عضلات پا و اصلاح وضعیت زانوها کمک کنند. این درمان معمولاً برای کودکان زیر 3 سال توصیه می شود.
  • استفاده از بریس: بریس می تواند به نگه داشتن زانوها در وضعیت صحیح کمک کند. این درمان معمولاً برای کودکان بالای 3 سال توصیه می شود.
  • جراحی: جراحی تنها راه درمان قطعی زانوی پرانتزی است. این جراحی معمولاً برای افراد بالای 10 سال توصیه می شود.

پیشگیری از زانوی پرانتزی

برای پیشگیری از زانوی پرانتزی، موارد زیر توصیه می شود:

  • از چاقی در دوران کودکی پیشگیری کنید.
  • کودک را دیرتر از 12 ماهگی راه نیندازید.
  • از استفاده بیش از حد از کهنه (پوشاک زیاد) برای بچه ها خودداری کنید.
  • به طور منظم به کودک خود ماساژ دهید تا عضلات پاهایش تقویت شوند.

آیا می توان زانو پرانتزی را به طور طبیعی اصلاح کرد؟

درمان پاهای کمانی بستگی به علت این بیماری دارد. گزینه های درمانی اولیه ممکن است شامل کفش های مخصوص، آتل، بریس یا گچ باشد.

جلوگیری از زانو پرانتزی

چگونه می توانم جلوی پاهای پرانتزی نوزادم را بگیرم؟

هیچ راهی برای جلوگیری از خمیده شدن پاهای کودک شما وجود ندارد. اما ممکن است بتوانید از برخی شرایط که باعث ایجاد پاهای خمیده می شوند جلوگیری کنید. برای جلوگیری از راشیتیسم، مطمئن شوید که کودک شما ویتامین D و کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت می کند.

چقدر طول می کشد تا پاهای کودک صاف شود؟

همانطور که کودک شما شروع به راه رفتن می کند، پاهای او باید شروع به صاف شدن کنند. این معمولا بین 11 تا 18 ماهگی رخ می دهد. در بیشتر موارد، این وضعیت جدی نیست و هیچ عارضه جانبی پایداری وجود ندارد. اگر پاهای فرزندتان تا ۲ سالگی صاف نشده است، با پزشک او تماس بگیرید.

چه زمانی باید نگران این باشم که کودکم پاهای پرانتزی دارد؟

اگر فرم پای کودک شما هنوز تا سن 2 سالگی اصلاح نشده است، با پزشک متخصص ملاقات کنید. آنها می توانند یک معاینه فیزیکی انجام دهند، شرایط زمینه ای را بررسی کنند و درمان صحیح را تعیین کنند.

اگر کودک شما پاهای کمانی دارد، معمولاً چیزی نیست که بیش از حد نگران آن باشید. اکثر نوزادان و کودکان نوپا بدون نیاز به هیچ نوع درمانی از این وضعیت خارج می شوند. پزشک متخصص وضعیت کودک شما را با ادامه رشد کنترل می‌کند. اگر کودک شما تا زمانی که 2 ساله می شود بهبود نیابد پزشک گزینه های درمانی را با شما در میان می گذارد. اغلب، کودکان به زندگی عادی و سالم ادامه می دهند.

زانو پرانتزی یک اختلال مادرزادی است که می تواند باعث مشکلاتی در راه رفتن و انجام فعالیت های روزمره شود. درمان این اختلال به شدت آن بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است نیازی به درمان نباشد. اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به درمان های مختلفی مانند حرکات اصلاحی، فیزیوتراپی، استفاده از بریس یا جراحی باشد.

مقالات مرتبط با زانو