تاندون‌ها بافت‌هایی هستند که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. تاندون‌های عضله دوسر بازویی، این عضله را به استخوان‌های شانه و آرنج متصل می‌کنند. اگر تاندون دوسر بازویی در ناحیه شانه دچار پارگی شود، ممکن است مقداری از قدرت بازو را از دست بدهید و هنگام چرخاندن شدید دست از کف به رو (از پشت به جلو)، دچار درد شوید.
اغلب افراد تنها با درمان‌های ساده می‌توانند علائم خود را تسکین دهند و همچنان با وجود پارگی تاندون دوسر در ناحیه شانه، عملکرد بالایی داشته باشند. دلیل این موضوع آن است که عضله دوسر بازویی در شانه دو محل اتصال تاندونی دارد و معمولاً پارگی فقط یکی از این اتصالات را درگیر می‌کند.
شما ممکن است از جراحی برای ترمیم تاندون پاره‌شده سود ببرید اگر:
- علائم شما با درمان‌های غیرجراحی برطرف نشود
- دچار گرفتگی شدید و آزاردهنده عضله دوسر شوید
- درد قابل توجهی در شانه احساس کنید
- ضعف بازو مانع کار یا انجام فعالیت‌های روزانه‌تان (مانند حمام کردن، لباس پوشیدن، آشپزی، نظافت یا خرید) شود
آناتومی
شانه یک مفصل گوی و کاسه‌ای است که از سه استخوان تشکیل شده است:
- استخوان بازو (هومروس)
- استخوان کتف (اسکاپولا)
- استخوان ترقوه (کلاویکولا)
سَر یا گوی استخوان بازو (هومروس)، درون حفره‌ای گرد در استخوان کتف جای می‌گیرد که به آن گلنوئید می‌گویند. مجموعه‌ای از عضلات و تاندون‌ها این گوی را در مرکز حفره شانه نگه می‌دارند. این بافت‌ها، که “روتاتور کاف” نام دارند، روی گوی استخوان قرار می‌گیرند و آن را به استخوان کتف متصل می‌کنند.
انتهای بالایی عضله دوسر بازویی دارای دو تاندون است که آن‌ها را به استخوان‌های شانه متصل می‌کند: سر بلند و سر کوتاه تاندون،
- سر بلند به بالای حفره شانه (گلنوئید) متصل می‌شود.
- سر کوتاه به برآمدگی کوچکی روی کتف به نام زائده کوراکوئید اتصال می‌یابد.
توضیحات پارگی تاندون دوسر بازو در شانه
پارگی تاندون دوسر بازو در شانه می‌تواند جزئی یا کامل باشد.
- پارگی جزئی: تاندون به طور کامل از استخوان جدا نشده و بخشی از آن همچنان سالم است.
- پارگی کامل: تاندون به طور کامل از استخوان جدا می‌شود و دیگر پیوسته نیست.
در بسیاری از موارد، پارگی تاندون ابتدا با ساییدگی و فرسودگی شروع می‌شود و به تدریج پیشرفت کرده و ممکن است هنگام بلند کردن شیء سنگین، تاندون کاملاً پاره شود. سر بلند تاندون دوسر بازویی بیشتر در معرض آسیب قرار دارد، زیرا از میان مفصل شانه عبور کرده و به حفره گلنوئید متصل می‌شود.
خوشبختانه عضله دوسر بازویی دو محل اتصال به شانه دارد و سر کوتاه یا اتصال دوم به ندرت دچار پارگی می‌شود. به همین دلیل اغلب افراد حتی پس از پارگی کامل سر بلند می‌توانند باقیمانده قدرت عضله دوسر خود را حفظ کنند. موقع پارگی تاندون دوسر، احتمال آسیب به بخش‌های دیگر شانه مانند تاندون‌های روتاتور کاف نیز وجود دارد.
علل پارگی تاندون دوسر بازو در شانه
دو علت اصلی برای پارگی تاندون دوسر بازو در شانه وجود دارد: آسیب (ضربه) و استفاده بیش از حد.
آسیب:
اگر روی دستی که باز است به شدت بیفتید یا وزنه بسیار سنگینی را بلند کنید، امکان پارگی تاندون دوسر وجود دارد.
استفاده بیش از حد:
بسیاری از پارگی‌ها در اثر ساییدگی و فرسودگی تدریجی تاندون در طول زمان ایجاد می‌شوند که از آسیب مستقیم شایع‌تر است و با افزایش سن به طور طبیعی رخ می‌دهد. حرکت‌های تکراری شانه، این وضعیت را بدتر می‌کند. استفاده مداوم بیش از حد می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات شانه مانند تاندونیت، بورسیت، سندرم گیراُفتادگی (ایمپینجمنت) و آسیب به روتاتور کاف را ایجاد کند. ابتلا به این بیماری‌ها استرس بیشتری به تاندون دوسر وارد کرده و احتمال ضعیف و یا پاره شدن آن را بیشتر می‌کند.
عوامل افزایش ریسک
عوامل افزایش‌دهنده خطر پارگی تاندون:
- افزایش سن: افراد مسن‌تر نسبت به افراد جوان‌تر، سال‌های بیشتری ساییدگی تاندون دارند.
- فعالیت‌های سنگین بالای سر: وزنه‌برداری سنگین یا مشاغلی که نیاز به بلندکردن مکرر اجسام بالای سر دارند، ریسک ایجاد پارگی را افزایش می‌دهند.
- استفاده بیش از حد از شانه: ورزش‌هایی مثل شنا یا تنیس، مقدار ساییدگی تاندون را افزایش می‌دهند.
- مصرف سیگار: نیکوتین تاندون‌ها را ضعیف می‌کند.
- داروهای کورتونی: استفاده از کورتون می‌تواند موجب ضعف عضلات و تاندون‌ها شود.
علائم پارگی تاندون دوسر بازو در شانه
- درد ناگهانی و تیز در قسمت بالای بازو
- گاهی صدای تق یا پاره شدن هنگام آسیب
- گرفتگی عضله دوسر هنگام انجام فعالیت شدید بازو
- کبودی از بالای بازو تا آرنج
- درد یا حساسیت در شانه و آرنج
- ضعف در شانه و آرنج
- مشکل در چرخش دست (کف دست به بالا یا پایین)
- “عضله پاپای” یا دفورمیتی پاپای: به علت پاره شدن تاندون و شل شدن عضله، یک برآمدگی غیرعادی بالای آرنج ایجاد می‌شود؛ عضله به آرنج نزدیک‌تر و برجسته‌تر از حالت طبیعی دیده می‌شود.
معاینه توسط پزشک (دکتر هومن کوکبی)
شرح حال و معاینه فیزیکی
پس از بررسی علائم و سوابق پزشکی، دکتر هومن کوکبی شانه شما را معاینه خواهد کرد. تشخیص پارگی کامل معمولاً به علت تغییر شکل محسوس عضله (عضله پاپای) کاملاً مشخص است. پارگی‌های جزئی کمتر قابل مشاهده‌اند. برای تشخیص پارگی جزئی، ممکن است دکتر کوکبی از شما بخواهد بازویتان را خم و عضله دوسر را منقبض کنید. ایجاد درد هنگام استفاده از عضله دوسر، احتمال پارگی جزئی را مطرح می‌کند.
دکتر کوکبی همچنین باید سایر مشکلات شانه را هنگام برنامه‌ریزی درمان تشخیص دهد؛ ممکن است برای بررسی دقیق‌تر چندین آزمایش تجویز کند. آسیب به روتاتور کاف، ایمپینجمنت، بورسیت و تاندونیت از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است همزمان با پارگی تاندون دوسر وجود داشته باشند.
پارگی تاندون دوسر در نزدیکی آرنج نیز ممکن است رخ دهد (هرچند شیوع کمتری دارد). پارگی در آرنج سبب ایجاد فرو رفتگی در جلوی آرنج شده و جراحی معمولاً بیشتر نیاز دارد. دکتر کوکبی بازوی شما را از جهت آسیب در این ناحیه معاینه خواهد کرد.
آزمایش‌های تصویربرداری پارگی تاندون دوسر بازو در شانه
- رادیوگرافی: رادیوگرافی آسیب به بافت نرم را نشان نمی‌دهد، اما برای بررسی مشکلات استخوانی که موجب درد شانه و آرنج شده‌اند، مفید است.
- اولتراسونوگرافی (سونوگرافی): می‌تواند به بررسی بافت‌های نرم شانه کمک کند. سونوگرافی عموماً ساده است، اما کیفیت آن به تجربه فرد انجام دهنده وابسته است.
- ام آر آی (MRI): نسبت به رادیوگرافی تصاویر دقیق‌تری از بافت نرم ایجاد می‌کند و قادر است پارگی جزئی و کامل را نشان دهد.
درمان
درمان غیرجراحی پارگی تاندون دوسر بازو در شانه
برای اکثر بیماران، درد ناشی از پارگی تاندون دوسر بازویی به مرور زمان بهبود می‌یابد. ضعف خفیف یا تغییر ظاهر بازو به طور معمول مزاحمتی ایجاد نمی‌کند و بیماران می‌توانند بدون محدودیت به فعالیت‌ها و شغل خود بازگردند.
همچنین اگر ساختارهای بحرانی‌تر مانند روتاتور کاف آسیب ندیده باشند، درمان غیرجراحی گزینه منطقی است که شامل موارد زیر می‌شود:
- یخ: قرار دادن کمپرس سرد به مدت ۲۰ دقیقه در هر نوبت، چند بار در روز برای کاهش ورم. یخ را مستقیماً روی پوست نگذارید.
- داروهای ضدالتهابی (NSAIDs): داروهایی مانند ایبوپروفن، آسپرین یا ناپروکسن برای کاهش درد و تورم مفیدند.
- استراحت: برای کاهش درد و ورم، باید از بلندکردن اجسام سنگین و فعالیت‌های بالای سر خودداری کنید. دکتر کوکبی ممکن است استفاده کوتاه مدت از آویز بازو (اسلینگ) را توصیه کند.
- فیزیوتراپی: انجام تمرین‌های انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات باعث بازیابی حرکت و افزایش قدرت شانه می‌شود.
درمان جراحی
در اغلب موارد نیاز به جراحی برای پارگی سر بلند تاندون دوسر بازویی نادر است. اما برخی افراد از جراحی سود می‌برند، از جمله کسانی که:
- دچار گرفتگی شدید عضله شوند
- درد شدید شانه داشته باشند
- بهبودی کامل قدرت بازو برایشان ضروری باشد (مانند ورزشکاران یا کارگران یدی)
- پارگی جزئی داشته و علائم آن‌ها با درمان غیرجراحی بهتر نشود
روش جراحی: چندین روش مختلف با برش‌های کوچک برای ترمیم تاندون توسعه یافته است.
هدف جراحی، اتصال مجدد تاندون پاره‌شده به شانه است. معمولاً تاندون به بالای گلنوئید متصل نمی‌شود، بلکه به استخوان بازو (هومروس) متصل می‌شود. دکتر هومن کوکبی متناسب با وضعیت خاص شما، گزینه‌های مناسب را شرح خواهد داد.
عوارض: عوارض جراحی نادر هستند. پارگی مجدد تاندون ترمیم‌شده غیر معمول است.
توانبخشی: پس از جراحی، به مدت کوتاهی باید از آویز بازو (اسلینگ) استفاده کنید تا شانه بی‌حرکت بماند.
دکتر کوکبی خیلی زود تمرین‌های فیزیوتراپی را شروع می‌کند:
- تمرین‌های انعطاف‌پذیری دامنه حرکتی شانه را بهبود می‌بخشند.
- تمرین‌های تقویتی تدریجاً به برنامه توانبخشی اضافه می‌شوند.
- حتماً برنامه درمانی ارائه‌شده توسط دکتر کوکبی را قدم به قدم دنبال کنید. گرچه روند توانبخشی کند است، اما تعهد شما به فیزیوتراپی، مهم‌ترین عامل برای بازگشت به تمام فعالیت‌های دلخواهتان است.
نتیجه جراحی: جراحی موفقیت‌آمیز می‌تواند بدشکلی عضله را اصلاح کرده و قدرت و عملکرد بازو را بهبود دهد.
نظــــر شمـــــــا؟