دررفتگی مفصل ران زمانی اتفاق می‌افتد که سر استخوان ران (فمور) از حفره‌ی خود (استابولوم) خارج می‌شود. این وضعیت یک اورژانس پزشکی است. دررفتگی مفصل ران بسیار دردناک و ناتوان‌کننده است. مراقبت فوری شانس بروز عوارض بلندمدت را کاهش می‌دهد.
دررفتگی مفصل ران چیست؟
دررفتگی مفصل ران یک اتفاق دردناک است که در آن سر استخوان ران از حفره‌ی خود خارج می‌شود. این حالت معمولاً در اثر آسیب‌های شدید و تروماتیک رخ می‌دهد. (دررفتگی مفصل ران مصنوعی یا تعویض‌شده کمی آسان‌تر اتفاق می‌افتد.) تعویض مفصل ران
دررفتگی مفصل ران یک اورژانس پزشکی است. این وضعیت باعث درد شدید و ناتوانی در حرکت پا تا زمان اصلاح می‌شود. همچنین می‌تواند باعث آسیب‌های ثانویه به عروق خونی، اعصاب، رباط‌ها و بافت‌های اطراف شود. دررفتگی مفصل ران می‌تواند آسیب‌های بلندمدت ایجاد کند، به‌ویژه اگر به‌موقع درمان نشود.
دررفتگی مفصل ران گاهی می‌تواند در نتیجه‌ی دیسپلازی مفصل ران (ناهنجاری تکاملی مفصل ران) اتفاق بیفتد. در این حالت، مفصل ران به‌درستی در حفره‌ی خود قرار نمی‌گیرد. دیسپلازی مفصل ران همچنین به عنوان “دررفتگی تکاملی مفصل ران” (DDH) شناخته می‌شود. افراد مبتلا به دیسپلازی مفصل ران دارای حفره‌های کم‌عمق‌تری هستند که مفصل را به‌خوبی در جای خود نگه نمی‌دارند. همچنین ممکن است عضلات و رباط‌های شل‌تری در ناحیه‌ی ران داشته باشند، بنابراین نیروی کم‌تری برای جابجایی مفصل نیاز است.
دررفتگی جزئی مفصل ران (ساب‌لاکسیشن) چیست؟
دررفتگی جزئی در اصطلاح پزشکی به عنوان ساب‌لاکسیشن شناخته می‌شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که سر استخوان ران تا حدی از حفره‌ی خود خارج شده، اما کاملاً از جای خود درنرفته است. ساب‌لاکسیشن می‌تواند خفیف یا شدید باشد. این حالت در افراد مبتلا به دیسپلازی مفصل ران و افرادی که مفصل ران مصنوعی دارند شایع است.
ساب‌لاکسیشن شدید معمولاً در اثر آسیب ایجاد می‌شود. موارد شدید ممکن است تقریباً به اندازه‌ی دررفتگی کامل دردناک و ناتوان‌کننده باشد و ممکن است نیاز به تنظیم مجدد توسط دکتر هومن کوکبی یا سایر متخصصان ارتوپد داشته باشد. اگر درد شدید دارید یا قادر به راه رفتن نیستید، به بدن خود گوش دهید و کمک تخصصی دریافت کنید.
موارد خفیف‌تر ممکن است در اثر ساییدگی و فرسودگی مفصل ران ایجاد شود، زمانی که غضروفی که مفصل را در حفره‌ی خود نگه می‌دارد، از بین رفته است. این حالت ممکن است مزمن یا عودکننده باشد. اگر ساب‌لاکسیشن خفیف دارید، ممکن است هنوز قادر به راه رفتن باشید و حتی بتوانید با حرکات کششی ملایم مفصل را به جای خود بازگردانید.
آیا درد مفصل ران به معنای دررفتگی است؟
مفصل ران معمولاً یکی از ایمن‌ترین مفاصل بدن است. مگر اینکه مفصل ران مصنوعی داشته باشید یا به دیسپلازی مفصل ران مبتلا باشید، دررفتگی مفصل ران نیاز به نیروی زیادی دارد. دررفتگی مفصل ران بسیار دردناک و ناتوان‌کننده است و معمولاً پس از یک آسیب شدید اتفاق می‌افتد. با این حال، اگر آسیب جزئی داشته‌اید یا مفصل ران شما دچار ساییدگی و فرسودگی شده است، ممکن است دچار ساب‌لاکسیشن شده باشید. اگر احساس می‌کنید مفصل ران شما در حین حرکت صدا می‌دهد یا اگر تحمل وزن روی پا برای شما سخت است، به دکتر هومن کوکبی مراجعه کنید تا علت درد شما را تشخیص داده و درمان مناسب را توصیه کند.
علائم و علل
چه چیزی باعث دررفتگی مفصل ران می‌شود؟
دررفتگی مفصل ران معمولاً در اثر آسیب‌های تروماتیک ایجاد می‌شود. معمولاً نیروی زیادی برای خارج کردن مفصل ران از حفره‌ی خود نیاز است. تصادف رانندگی شایع‌ترین علت است. همچنین می‌تواند در اثر سقوط شدید، آسیب‌های ورزشی یا حوادث کاری اتفاق بیفتد.
اگر شما یا فرزندتان دچار دررفتگی تکاملی مفصل ران (دیسپلازی مفصل ران) باشید، ممکن است نیروی کم‌تری برای دررفتگی مفصل نیاز باشد. افرادی که مفصل ران مصنوعی دارند نیز بیشتر در معرض خطر دررفتگی در فعالیت‌های عادی هستند.
دررفتگی مفصل ران چگونه به نظر می‌رسد؟
اگر به آسیب از بیرون نگاه کنید، اولین چیزی که متوجه می‌شوید این است که پا در یک موقعیت ثابت قفل شده است، به‌طوری که به سمت داخل یا خارج چرخیده است. در حدود ۹۰٪ موارد، مفصل ران به سمت عقب از حفره‌ی خود خارج می‌شود (دررفتگی خلفی)، که باعث می‌شود زانو و پا به سمت داخل اشاره کنند. وقتی مفصل ران به سمت جلو از حفره‌ی خود خارج می‌شود (دررفتگی قدامی)، زانو و پا به سمت خارج اشاره می‌کنند. پای چرخیده‌شده ممکن است کوتاه‌تر یا بلند‌تر از پای دیگر به نظر برسد. ممکن است متوجه شوید که مفصل ران در جای خود قرار ندارد یا تورم و تغییر رنگ در ناحیه‌ی ران مشاهده کنید.
علائم دررفتگی مفصل ران چیست؟
- درد شدید
- اسپاسم عضلانی
- تورم یا تغییر رنگ در ناحیه‌ی مفصل ران
- چرخش پا به سمت داخل یا خارج
- ناتوانی در حرکت دادن پا
- ناتوانی در تحمل وزن روی پا
- از دست دادن حس در ناحیه‌ی ران یا پا
- مشاهده‌ی جابجایی مفصل ران
عوارض احتمالی دررفتگی مفصل ران چیست؟
دررفتگی مفصل ران می‌تواند به اعصاب، عروق خونی و بافت‌های اطراف آسیب برساند، که ممکن است نیاز به ترمیم جداگانه داشته باشد. گاهی اوقات این آسیب‌ها می‌توانند عواقب بلندمدتی داشته باشند، از جمله:
- آسیب عصبی: دررفتگی مفصل می‌تواند بر عصب سیاتیک که از کمر به سمت ران و پایین پا امتداد دارد، تأثیر بگذارد. فشار بر عصب باعث درد مزمن می‌شود که معمولاً به عنوان سیاتیک شناخته می‌شود. آسیب به عصب سیاتیک می‌تواند توانایی خم کردن پا و انگشتان پا را مختل کند.
- استئونکروز: اگر شریان فمورال که در جلوی مفصل قرار دارد آسیب ببیند، می‌تواند بر خون‌رسانی به استخوان تأثیر بگذارد. وقتی خون‌رسانی قطع می‌شود، بافت استخوانی شروع به مردن می‌کند و شکستگی‌های کوچکی ایجاد می‌شود که ساختار استخوان را از بین می‌برد. این حالت به عنوان استئونکروز یا نکروز آواسکولار شناخته می‌شود. شکستگی لگن
- آرتریت: دررفتگی مفصل ران می‌تواند به غضروفی که سر استخوان را در حفره‌ی خود محافظت می‌کند، آسیب برساند. این حالت اغلب منجر به آرتریت می‌شود و احتمال نیاز به تعویض مفصل ران در آینده را افزایش می‌دهد.
تشخیص و آزمایش‌ها
دررفتگی مفصل ران چگونه تشخیص داده می‌شود؟
دکتر هومن کوکبی یا سایر متخصصان ارتوپد معمولاً می‌توانند دررفتگی مفصل ران را با مشاهده تشخیص دهند. اما آن‌ها همچنین یک ارزیابی فیزیکی کامل انجام می‌دهند تا سایر آسیب‌های مرتبط را بررسی کنند. ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه‌ی ایکس یا سی‌تی اسکن تجویز کنند تا موقعیت استخوان‌ها را بهتر بررسی کرده و هرگونه شکستگی را قبل از اصلاح تشخیص دهند.
مدیریت و درمان
دررفتگی مفصل ران چگونه درمان می‌شود؟
- مراقبت فوری: اگر مشکوک به دررفتگی مفصل ران هستید، سعی نکنید آن را حرکت دهید. با اورژانس تماس بگیرید و به بخش اورژانس مراجعه کنید. این آسیب بسیار دردناک است و باید فوراً درمان شود تا آسیب‌های بلندمدت به حداقل برسد. اصلاح مفصل ران نیاز به آموزش، دارو و کمک دارد و تنها پس از تشخیص سایر آسیب‌های مرتبط می‌توان آن را به‌طور ایمن انجام داد. آسیب‌های ثانویه ممکن است نیاز به جراحی نیز داشته باشند. اصلاح مفصل در صورت انجام در چند ساعت اول پس از آسیب، موفقیت‌آمیزتر است.
- جااندازی مفصل ران: برای اصلاح دررفتگی مفصل ران، دکتر هومن کوکبی یا متخصص ارتوپد مفصل را به‌صورت فیزیکی به جای خود بازمی‌گرداند. این کار به عنوان جااندازی شناخته می‌شود. اگر آسیب‌های ثانویه وجود نداشته باشد، اصلاح می‌تواند به‌صورت خارجی (“جااندازی بسته”) انجام شود. برای دررفتگی مفصل ران نیروی زیادی نیاز است و برای بازگرداندن آن نیز نیروی زیادی لازم است. دکتر هومن کوکبی ممکن است ترکیبی از بی‌حسی و آرام‌بخش‌ها را برای کاهش درد و اسپاسم عضلانی در طول فرآیند توصیه کند. گاهی اوقات این کار تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
- جراحی: اگر آسیب‌های ثانویه‌ی قابل‌توجهی وجود داشته باشد، ممکن است جااندازی در اتاق عمل انجام شود، جایی که اعصاب و عروق خونی نیز می‌توانند درمان شوند. جراحی همچنین درمان انتخابی برای نوزادانی است که دچار دررفتگی مفصل ران شده‌اند، به‌ویژه در نتیجه‌ی دیسپلازی مفصل ران. در جراحی، مفصل می‌تواند تثبیت شود تا از دررفتگی‌های آینده جلوگیری شود. این روش در نوزادان موفقیت‌آمیز است.
بیشتر بخوانید: آرتروسکوپی لگن
اگر مفصل ران مصنوعی دارید
اگر مفصل ران مصنوعی شما جابجا شده است، ممکن است جراحی توصیه شود. ممکن است نیاز به تعویض یا تقویت ایمپلنت باشد.
پیشگیری
چگونه می‌توانم از دررفتگی مفصل ران جلوگیری کنم؟
- ایمنی: از آنجا که دررفتگی مفصل ران معمولاً در اثر تصادف اتفاق می‌افتد، رعایت دستورالعمل‌های ایمنی بهترین راه پیشگیری است. همیشه در ماشین کمربند ایمنی ببندید و در ورزش‌های تماسی از تجهیزات محافظتی استفاده کنید. هنگام استفاده از نردبان یا تجهیزات کاری نیز احتیاط کنید.
- تمرینات تقویتی: اگر قبلاً دچار دررفتگی مفصل ران شده‌اید، ممکن است بیشتر در معرض خطر دررفتگی مجدد باشید. می‌توانید با تقویت تاندون‌ها و عضلات ران از طریق فیزیوتراپی و تمرینات منظم، مفصل خود را تقویت کنید.
- مراقبت از دیسپلازی مفصل ران: کودکان مبتلا به دیسپلازی مفصل ران باید در حالی که اسکلت آن‌ها هنوز در حال رشد است، درمان شوند تا از آسیب‌های آینده جلوگیری شود.
- مراقبت از مفصل ران مصنوعی: دستورالعمل‌های ایمنی که دکتر هومن کوکبی یا متخصص ارتوپد به شما داده است را دنبال کنید. هنگام استفاده از پله‌ها نرده را بگیرید و هنگام خم شدن از کمر آهسته عمل کنید.
چقدر طول می‌کشد تا از دررفتگی مفصل ران بهبود یابید؟
پس از جااندازی مفصل، ممکن است دو تا سه ماه طول بکشد تا مفصل ران به‌طور کامل بهبود یابد. دکتر هومن کوکبی ممکن است محدود کردن حرکت مفصل ران را در چند هفته‌ی اول توصیه کند و پس از آن فیزیوتراپی تجویز کند. همچنین ممکن است در هفته‌های اول نیاز به استفاده از عصا برای راه رفتن داشته باشید.
اگر مفصل ران مصنوعی دارید
اگر مفصل ران مصنوعی دارید، دکتر هومن کوکبی ممکن است استفاده از بریس را برای تثبیت مفصل در حین بهبودی توصیه کند.
چشم‌انداز دررفتگی مفصل ران چیست؟
درمان به‌موقع شانس بهبودی کامل را افزایش می‌دهد. وقتی دررفتگی مفصل ران در اثر ضربه‌ی شدید اتفاق می‌افتد، آسیب‌های ثانویه شایع هستند. اگر این آسیب‌ها در عرض چند ساعت درمان نشوند، خطر عوارض بلندمدت ناشی از آسیب به اعصاب و عروق خونی افزایش می‌یابد.
همه‌ی دررفتگی‌های مفصل ران عضلات و رباط‌هایی که مفصل را در جای خود نگه می‌دارند، تضعیف می‌کنند و غضروفی که مفصل را در حفره‌ی خود محافظت می‌کند، از بین می‌برند. هرچه آسیب بیشتر بدون درمان بماند، مفصل بیشتر ناپایدار می‌شود. این می‌تواند احتمال دررفتگی‌های آینده را افزایش دهد. همچنین در حدود ۵۰٪ موارد باعث ایجاد آرتریت در مفصل می‌شود. آرتریت ممکن است در نهایت منجر به تعویض مفصل ران شود، که خود احتمال دررفتگی مجدد را افزایش می‌دهد. ممکن است در کوتاه‌مدت بهبود یابید، اما این آسیب ممکن است در آینده دوباره مشکل‌ساز شود.
اگر مفصل ران مصنوعی دارید
وقتی مفصل ران مصنوعی دررفته است، ممکن است نیروی شدیدی که باعث آسیب‌های ثانویه می‌شود، وجود نداشته باشد. اما این دررفتگی‌ها در معرض خطر دیگری هستند: عضلات ممکن است از ایمپلنت فاصله بگیرند و دیگر آن را در جای خود نگه ندارند.
نکته‌ای از:
با دررفتگی مفصل ران شوخی نکنید. این یک اورژانس پزشکی است و بهبودی کوتاه‌مدت و بلندمدت به مراقبت فوری بستگی دارد. دررفتگی مفصل ران شما به احتمال زیاد در اثر یک آسیب تروماتیک ایجاد شده است. اگر چنین است، احتمالاً آسیب‌های دیگری مانند شکستگی‌ها و پارگی‌ها نیز وجود دارد. اما اگر مفصل ران مصنوعی دارید، ممکن است به‌راحتی در اثر کاری ساده مانند نشستن روی صندلی کوتاه یا عبور پاها از روی هم دررفته باشد. ممکن است آسیب‌های ثانویه نداشته باشید، اما اصلاح دررفتگی مفصل ران برای تسکین درد و بازگرداندن عملکرد آن به همان اندازه فوری است. مراقبت پزشکی با کیفیت به شما کمک می‌کند تا عملکرد مفصل ران خود را تا حد امکان حفظ کنید. اگر مشکوک به دررفتگی مفصل ران هستید، در مراجعه به اورژانس تردید نکنید.
نظــــر شمـــــــا؟