استئونکروز (نکروز آواسکولار) چیست؟
نکروز آواسکولار یا Osteonecrosis یک بیماری دردناک استخوانی است که با گذشت زمان بدتر می‌شود و می‌تواند بر تحرک شما تأثیر بگذارد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که چیزی جریان خون به یکی از استخوان‌ها را قطع می‌کند. دلایل این بیماری شامل شکستگی استخوان، در رفتگی لگن، پرتودرمانی و سوءمصرف الکل می‌باشد. اکثر افراد برای کاهش درد و بهبود تحرک به جراحی نیاز دارند و در برخی موارد نیاز به تعویض مفصل دارند.
نکروز آواسکولار مرگ بافت استخوانی به دلیل کمبود خون است. که به آن استئونکروز نیز گفته می شود، می تواند منجر به شکستگی های کوچک در استخوان و فروپاشی استخوان شود. این فرآیند معمولا از ماه ها تا سال ها طول می کشد. شکستگی استخوان یا مفصل دررفته می تواند جریان خون را به بخشی از استخوان متوقف کند. نکروز آواسکولار نیز با استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی با دوز بالا و الکل بیش از حد همراه است.
هر کسی ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. اما این عارضه بیشتر در افراد بین 30 تا 50 سال دیده می شود.
نکروز آواسکولار زمانی رخ می‌دهد که چیزی جریان خون به بافت استخوان شما را مسدود می‌کند. استخوان‌های شما به طور مداوم تغییر می‌کنند، زیرا سیستم اسکلتی شما بافت استخوانی جدیدی را برای جایگزینی بافت استخوانی که با گذشت زمان تجزیه و می‌میرد، ایجاد می‌کند.
می‌توانید این فرآیند را به عنوان یک چرخه در نظر بگیرید؛ بدن شما بافت جدیدی را برای جایگزینی بافتی که در حال تجزیه و مردن است، تولید می‌کند. این الگو باید به درستی انجام شود تا استخوان‌های شما سالم و قوی بمانند. خون مواد مغذی و اکسیژن لازم برای سالم ماندن و بازسازی استخوان‌ها را حمل می‌کند. بدون جریان خون، سیستم اسکلتی نمی‌تواند بافت استخوانی جدید را به اندازه کافی سریع بسازد. استخوان در حال مرگ شروع به فروپاشی می‌کند و در نهایت فرو می‌ریزد.
شیوع استئونکروز چقدر است؟
هر سال بین 10,000 تا 20,000 آمریکایی به Osteonecrosis مبتلا می‌شوند. این بیماری می‌تواند در هر سنی و هر جنسیتی رخ دهد، اما بیشتر در افراد 30 و 40 ساله اتفاق می‌افتد.
استئونکروز در کدام بخش‌های بدن ایجاد می‌شود؟
نکروز آواسکولار می‌تواند بافت استخوانی هر مفصلی را تحت تأثیر قرار دهد، اما معمولاً لگن را هدف قرار می‌دهد. سایر مفاصلی که ممکن است دچار Osteonecrosis شوند عبارتند از:
علائم و علل استئونکروز
برخی از افراد در مراحل اولیه نکروز آواسکولار هیچ علامتی ندارند. با بدتر شدن وضعیت، مفاصل آسیب دیده ممکن است تنها زمانی که به آنها وزن وارد می کنند آسیب ببینند. در نهایت، ممکن است حتی زمانی که دراز کشیده اید، درد را احساس کنید. درد می تواند خفیف یا شدید باشد. معمولاً به تدریج ایجاد می شود. درد همراه با نکروز آواسکولار لگن ممکن است روی کشاله ران، ران یا باسن متمرکز شود. علاوه بر مفصل ران، شانه، زانو، دست و پا نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
برخی افراد دچار نکروز آواسکولار در هر دو طرف، مانند هر دو لگن یا هر دو زانو می شوند.
چه چیزی باعث استئونکروز می‌شود؟
شکستگی‌های استخوانی یا بیماری‌هایی که جریان خون به بافت استخوان را متوقف می‌کنند باعث استئونکروز می‌شوند. حدود 20٪ از موارد نکروز آواسکولار بدون دلیل آشکار اتفاق می‌افتند. دلایل شناخته شده نکروز آواسکولار عبارتند از:
- نکروز آواسکولار تروماتیک: این وضعیت ممکن است بعد از شکستگی استخوان یا دررفتگی مفصل رخ دهد.
- نکروز آواسکولار غیرتروماتیک: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که شما یک بیماری یا شرایط پزشکی داشته باشید که مانع از جریان خون به بافت استخوان شما شود. نکروز آواسکولار غیرتروماتیک اغلب استخوان‌های هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال، اگر در شانه راست خود نکروز آواسکولار داشته باشید، احتمال دارد که در شانه چپ خود نیز آن را داشته باشید.
چه شکستگی‌های استخوانی باعث Osteonecrosis تروماتیک می‌شوند؟
نکروز آواسکولار در برخی شکستگی‌های استخوان بیشتر احتمال دارد رخ دهد. شکستگی‌های رایج استخوان که به نکروز آواسکولار تروماتیک منجر می‌شوند عبارتند از:
- شکستگی‌ها و دررفتگی‌های لگن: حدود 20٪ از افرادی که لگنشان در می‌رود (به طوری که لگن در مفصل به طور طبیعی تراز نیست) دچار نکروز آواسکولار می‌شوند.
چه شرایط یا مشکلات پزشکی باعث استئونکروز غیرتروماتیک می‌شوند؟
چندین شرایط پزشکی یا درمانی می‌توانند منجر به Osteonecrosis شوند:
- پوکی استخوان. زنان مسن (و برخی مردان) گاهی اوقات دچار نکروز آواسکولار خودبخودی زانو (SPONK) می‌شوند.
- اختلالات خونی مانند کم‌خونی داسی‌شکل
- دیابت
- درمان‌های سرطان، مانند پرتودرمانی
- بیماری دکمپرسیا در غواصان
- HIV
- لوپوس
- پیوند اعضا
چه فعالیت‌هایی خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش می‌دهند؟
برخی فعالیت‌ها و عادت‌ها که خطر را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- مصرف بیش از حد الکل
- سیگار کشیدن
- استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون)
علائم استئونکروز چیست؟
ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد تا علائمی که ممکن است نشان‌دهنده Osteonecrosis باشند، ظاهر شوند. در اینجا برخی از علائمی که به مرور زمان ظاهر می‌شوند و ممکن است نشانه‌ای از استئونکروز باشند، آورده شده است:
- درد متناوب که با وارد کردن فشار به استخوان و سپس برداشتن فشار ظاهر می‌شود و کاهش می‌یابد.
- افزایش درد و سفتی مفاصل
- محدودیت در دامنه حرکت
- لنگیدن در صورت ابتلا به نکروز آواسکولار در لگن یا زانوها
- مشکل در بالا رفتن از پله‌ها، ایستادن یا راه رفتن.
تشخیص و آزمایشات استئونکروز
نکروز آواسکولار چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما علائم شما را ارزیابی کرده و معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایشات را دریافت کنید:
- پرتو ایکس برای تشخیص شکستگی‌ها و علائم آرتریت
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
مدیریت و درمان پزشکان چگونه Osteonecrosis را درمان می‌کنند؟
درمان شما بستگی به میزان آسیب به استخوان‌هایتان دارد. درمان‌های احتمالی که ممکن است برای شما در نظر گرفته شود اگر آسیب استخوان شما محدود به استخوان‌های کوچکتری که وزنی تحمل نمی‌کنند باشد عبارتند از:
- کمپرس سرد
- کمپرس گرم
- استراحت
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID)
- فیزیوتراپی برای کاهش حساسیت مفصل و افزایش دامنه حرکت
- وسایل کمک راه رفتن مانند عصا و چوب زیر بغل
درمان اشکال پیشرفته‌تر نکروز آواسکولار چیست؟
در بیشتر موارد، برای درمان استئونکروز به جراحی نیاز خواهید داشت. گزینه‌های جراحی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- رفع فشار مرکزی: جراح شما سوراخ‌های کوچکی (هسته‌ها) در استخوان آسیب دیده شما ایجاد می‌کند تا جریان خون به استخوان آسیب دیده را بهبود بخشد. این روش ممکن است با تزریق‌ها یا پیوند استخوان برای تشویق بهبودی ترکیب شود.
- تعویض مفصل: مفصل آسیب دیده شما با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود. تعویض مفصل لگن و تعویض مفصل زانو در 95٪ موارد در کاهش درد و بازیابی تحرک در افراد مبتلا به استئونکروز مؤثر است.
پیشگیری از استئونکروز
چگونه می‌توانم از Osteonecrosis پیشگیری کنم؟
ممکن است نتوانید از نکروز آواسکولار پیشگیری کنید، اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر انجام دهید:
- سیگار را ترک کنید.
- مصرف الکل خود را کاهش دهید.
- سطح کلسترول خود را کنترل کنید.
- اگر برای یک بیماری مزمن از کورتیکواستروئیدها استفاده می‌کنید، با پزشک خود درباره کاهش دوز مشورت کنید.
شرایط زندگی با استئونکروز
آیا درمانی برای استئونکروز وجود دارد؟
درمان می‌تواند پیشرفت استئونکروز را کند کند، اما درمانی قطعی برای آن وجود ندارد. اکثر افرادی که مبتلا به استئونکروز هستند، در نهایت جراحی می‌کنند، از جمله تعویض مفصل. افرادی که به نکروز آواسکولار مبتلا هستند ممکن است به استئوآرتریت شدید نیز مبتلا شوند.
چه زمانی به بهترین جراح ارتوپد مراجعه کنم؟
استئونکروز یک بیماری پیشرونده است که با گذشت زمان بدتر می‌شود. اگر به نکروز آواسکولار مبتلا هستید، باید علائم خود را مانند درد و تحرک کنترل کنید.
باید با پزشک خود تماس بگیرید اگر:
- دردی دارید که با استراحت یا مسکن‌ها بهبود نمی‌یابد.
- دردی دارید که راه رفتن یا حرکت را دشوار می‌کند.
- بدون دلیل لنگ می‌زنید.
چه سوالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟
شاید بخواهید این سوالات را از پزشک خود بپرسید:
- چرا من دچار نکروز آواسکولار شده‌ام؟
- بهترین درمان برای من چیست؟
- عوارض درمان چه هستند؟
- پس از درمان چه نوع مراقبت‌های پیگیری نیاز دارم؟
نکته‌ای از دکتر هومن کوکبی، جراح و متخصص ارتوپد
نکروز آواسکولار یا استئونکروز یک بیماری دردناک است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. اگر بیماری‌هایی دارید یا داروهایی مصرف می‌کنید که خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش می‌دهند، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما علائمی را که ممکن است نشانه‌هایی از استئونکروز باشند توضیح خواهد داد. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند پیشرفت این بیماری را به تأخیر بیندازد.
نظــــر شمـــــــا؟